Auteur: Jos Lexmond

Theo Barkel – De wraak van Naírghan (FA)
Het Chagrijnige Slagzwaard, deel II
Uitgeverij Macc, Rijen (2020)
220 pagina’s; prijs 16.95
Omslag: Maarten de Bruin

Als je het nuchter bekijkt, dan is Theo Barkel misschien wel vijf jaar bezig geweest om het vervolg op ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ te schrijven. Dit vervolg werd in ieder geval al min of meer aangekondigd in dat eerste deel. Nou kan het niet anders zijn, dan dat Theo zich met zoveel dingen doende was dat hij zich maar met mondjesmaat met ‘De wraak van Naírghan’ bezig kon houden. Als je alleen al naar de boeken kijkt die bij Uitgeverij Macc verschenen de laatste vijf jaar, dan kan je niet anders doen dan dat beamen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het nog knap is dat hij ‘De wraak van Naírghan überhaupt heeft kunnen schrijven en produceren.

Het verhaal dan! Dat begint waar ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ ophield, of… je mag natuurlijk ook zeggen dat het daarna doorgaat.

Naírghan, de broer van Miurghan de Magiër en dus uiteraard ook de zoon van de Woudheks, is ontsnapt uit zijn gevangenis in de Onbeschreven Zuilen in het hart van Conrithar, het buurland van Potanesië. Waarom Naírghan daar precies was opgesloten is niet vermeld (jammer, vind ik dat wel), daar komen we misschien later nog eens achter, maar het was noodzakelijk geweest om Naírghan vast te zetten in ketens die Miurghan en Myhre samen gesmeed hadden. Nu is hij dus ontsnapt en verscheen op de huwelijksplechtigheid van Hiram en Lavina in een geluidloze explosie van licht. Met een grijns naar Miurghan en zijn moeder griste hij de broer van het Chagrijnige Slagzwaard uit het zand en verdween na een overdreven buiging weer in het niets, Miurghan en zijn moeder geschokt achterlatend. Om de confrontatie met Naírghan in Conrinthar aan te gaan, vertrekt Hiram, samen met Miurghan, Myrhe, Kamar en Sira voor hun queeste. Uiteraard, zou ik haast zeggen, is dat niet de enige verhaallijn. Er is nog een mysterieuze vreemdeling in Potanesië, die zijn eigen plan volgt, er duiken oude vijanden op. Chaos en burgeroorlog lijken imminent en onafwendbaar en dan verschijnt ook nog eens Cromag Non, de barbaar, op het toneel.

Dan heb je alle elementen wel verzameld die weer leiden tot het even zo hilarische vervolg op ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’, waarin weer van alles gebeurt wat je niet verwacht en die vervolgens alle verwachtingen weer waarmaakt. Sir Anrith Kommurgal, of Harry, of Cas (van Casanova) brengt, net zoals in deel een, als het Chagrijnige Slagzwaard weer leven in de brouwerij en maakt het lezen van ‘De wraak van Naírghan’ tot dolle pret.

Ik mag, nee… ik moet, alweer zeggen dat ik van dit tweede deel genoten heb en ik zou het geen straf vinden, om nog eens een derde deel (of vierde deel) onder ogen te krijgen. Ik geloof ook niet dat Theo er al helemaal klaar mee is. Ook als je het nawoord leest, krijg je absoluut die indruk niet. Hij zegt zelf: “Feit is dat het Slagzwaard in mijn hart is gegroeid en dat er behoorlijk veel van mezelf in zit. Nooit verwacht dat ik zoveel plezier zou beleven aan het schrijven van een Fantasyroman. Maar… wel zonder kaartje!”
Nou… een kaartje heb ik ook niet echt gemist. Nog even dit… ondanks dat het aantal pagina’s ongeveer hetzelfde is van deel een en deel twee, is de dikte van het boek met ongeveer de helft afgenomen. Dat is wat innovatie in vijf jaar tijd gedaan heeft. Ik kan de papierbesparing alleen maar toejuichen. Zo is er zeker, op dat gebied, ruimte voor een derde deel (wishfull thinking).

Jos Lexmond

Alle tijd van de wereld – Jeroen Syns (SF)
Jon Sneyers (Eigen Beheer) – (2020)
369 pagina’s; prijs 20,00
Omslag: Els Dooghe – Wall Art Els

Normaal gesproken ben ik nogal huiverig voor een boek van een ‘Out of the Blue’ schrijver. Een aantal keren kreeg ik een partij bagger in mijn handen geduwd, waarvan ik eigenlijk niets wist te maken. Daar ik ook normaal gesproken alles toch wel positief wil benaderen en de producent van de bagger niet in de put wilde schoppen (gevolgd door de bagger), maar toch ook wil vertellen dat hij/zij beter op kon houden met schrijven en beter postzegels kon gaan verzamelen oid, zat ik dus telkens met een probleem. Hoe vertel je zoiets zonder dat je ervoor zorgt dat die persoon de allerhoogste tak in de allerhoogste boom op gaat zoeken. Gelukkig had ik dat probleem niet bij Jeroen Syns. Integendeel zou ik haast zeggen. ‘Alle tijd van de wereld’ is een boeiend verhaal dat goed verteld wordt. Ik denk ook dat er zomaar een nieuw subgenre geboren is. Dystoporno of misschien: Pornopunk. Natuurlijk is een zekere mate van erotiek niet vreemd in de fantastische lektuur. Ik denk daarbij meteen aan ‘Het menselijk monster’ van Julien C. Raasveld, of de beide ‘Herald Childe’ (‘De beeltenis van het beest’ en ‘De belustheid van het beest’, het laatste deel ‘Traitor to the Living’ is onvertaald gebleven) boeken van Fhilip Jose Farmer, of ‘Erotische sprookjes uit Rusland’ en ‘Erotische sprookjes uit Noorwegen’. Er zullen er ongetwijfeld meer zijn, maar deze springen meteen op in mijn hoofd.

Hoe dan ook… ‘Alle tijd van de wereld’ is het verhaal van Peisninoë’. Ze heeft een gave waarmee ze elke man kan doen klaarkomen in vijf seconden. Letterlijk. Als zij het wou, kreeg elke man in haar omgeving een oncontroleerbare zwelling in de broek. Zelfs als ze haar nog niet gezien hadden. Dat is natuurlijk heel erg gemakkelijk als je de omgeving wilt controleren en manipuleren. Zo hoeft een man maar te zeggen: “Kijk naar mij. Vergeet alles. Doe wat ik zeg. Wordt ultrageil. Kom klaar. Wordt verslaafd aan mij. Kom nog eens klaar. Laat je gaan. Nee, dit is geen droom. Geef al je aandacht aan mij. Doe wat ik zeg. Goed zo. Doe alles wat ik zeg. Brave jongen. Kom nog maar eens lekker klaar. Morgen misschien nog eens. Als je braaf bent.” Mannen waren als was in haar handen. In de liefde heeft Peisninoë minder gelukt. Als ze Jason leert kennen, sleept hij haar mee in een megalomaan plan om de toekomst van de mensheid te verzekeren.

Het verhaal wordt hoofdstuksgewijs vertelt vanuit het voortschrijdende heden van Peisninoë en vanuit de verre toekomst. Op de achterflap staat dat de roman het langverwachte bastaardkind is van Asimov en Nabokov’s Lolita. De analogie met Asimov kan ik wel zien. R. Daneel Olivaw en R. Giskard Reventlov reizen lineair door de tijd en geven de mensheid sturing en dergelijke om de mensheid uiteindelijk tot de Foundation te brengen. Peisninoë reist ook lineair door de tijd (door gebruikmaking van snelle invriestechnieken) om belangrijke mensen te beïnvloeden en aldus Jason’s megalomane rijk werkelijkheid te doen worden. Over Lolita kan ik amper tot niet oordelen.

Eigenlijk heb ik maar twee problemen met ‘Alle tijd van de wereld’. Ten eerste denk ik niet dat de Vlaamse termen, die veelvuldig gebruikt worden, tot veel begrip zullen leiden in Nederland. Zelf woon ik in Noord-Brabant en heb er niet zoveel moeite mee. Ik vind het soms bij tijd en wijle wel vermakelijk. Maar het aantal keren dat ik: ‘het verdiep’ las in plaats van: ‘de verdieping’ werd uiteindelijk steeds minder vermakelijk. Ik zou toch zeker kiezen voor ABN bij een volgend boek. Met “Dit meesterwerk van Jeroen Syns” op de achterflap, had ik beduidend meer moeite. Ik weet niet wie dit geschreven heeft, maar als het de schrijver zelf was, dan vind ik dat nogal aanmatigend. Of het een meesterwerk is of niet, maken wij lezers wel uit. Mocht het een quote van iemand anders zijn… zet het er dan bij wie het gezegd heeft, want anders slaat de verdenking van aanmatiging toch weer terug op de schrijver zelf!

Of dergelijke porno nou iets is waar ik op zat te wachten… ik weet het niet. Maar het stoorde me ook niet echt. Het verhaal zelf echter… boeide me wel. Ik had in eerste instantie een beetje moeite met wisseling van de hoofdstukken en kreeg pas later door hoe alles in elkaar zat qua heden en toekomst. Maar ook dat was niet echt storend. Ik vond dat ‘Alle tijd van de wereld’ knap geschreven voor een debuut en wil graag Jeroen Syns verder verkennen.

Jos Lexmond

Theo Barkel – Het Chagrijnige Slagzwaard (FA)
Uitgeverij Macc, Rijen (2015)
211 pagina’s; prijs 15.95
Omslag: Bar Productions

Waarom ik destijds ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ niet ter recensie had aangevraagd… Joost mag het weten. Maar verwacht ook geen wonderen van Joost, hij zal het hoogstwaarschijnlijk ook niet weten. De meest plausibele verklaring is waarschijnlijk dat ik destijds, net zoals eigenlijk altijd wel, tegen een chronische achterstand van nog te lezen recensieboeken en nog te schrijven recensies aankeek en aangezien Fantasy mijn minst favoriete genre binnen de fantastische lectuur is, zal ik het dus aan me voorbij hebben laten gaan. En dat is natuurlijk mijn eigen gemis geweest. Nu heb ik dus de kans om het in te halen. Theo benaderde me of ik interesse had in zijn tweede deel en gelukkig had ik wat ademruimte (wat wilde zeggen dat de stapel nog te lezen recensie boeken redelijk afgenomen was) en heb ik meteen: “Ja” gezegd. Theo was zo vriendelijk om het eerste deel eraan toe te voegen zodat ik daar ook kennis van kon nemen en aldus niet onvoorbereid aan het tweede deel behoefde te beginnen. Waarvoor dank natuurlijk. En bij dezen dan mijn reactie in de vorm van een recensie. Alsnog, dus…

Miurghan de Magiër krijgt de opdracht van koning Sinda om een onoverwinnelijk magisch zwaard te creeëren. Hij twijfelt omdat zo’n soort zwaard het machtsevenwicht wat er is tussen Garma- Potanesië en Sinda-Potanesië dusdanig zou kunnen verstoren. Maar de zak met gouden munten en vooral niet koning Sinda tegen het harnas te willen jagen geven de doorslag en hij smeed het magische zwaard. Miurghan heeft een plannetje om de macht van het zwaard te beperken. Maar natuurlijk gaat er wat mis met de toverspreuk en het magische zwaard kan spreken en is niet blij met het feit dat hij door Miurghan gecreëerd is. Op zijn best kan je zeggen dat hij zeer chagrijnig overkomt. Op het moment dat Miurghan zijn fout wil proberen te herstellen, wordt de tovenaar ontdekt door een draak die hij zijn vuur heeft afgenomen en vervangen heeft door water, zodat de draak nu ijskoud water spuwt. Miurghan wordt gedwongen te vluchten en het zwaard achter te laten. De draak krijgt het aan de stok met het zwaard en gaat er uiteindelijk vandoor omdat hij het met woorden niet kan winnen van het magische zwaard en laat het zwaard vloekend en scheldend achter tot het in slaap valt.
Hiram een boerenknaap van amper zestien jaar oud, heeft de koe van zijn vader laten verdrinken in de sloot en wordt door zijn vader rigoureus de deur uitgezet. Hij kan pas terugkeren als hij de koe kan betalen, met rente. Hij besluit zijn geluk te zoeken aan het hof van de koning, niet wetende dat deze een toernooi heeft uitgeschreven, waarbij de hand van prinses Simané de hoofdprijs is. Op weg naar het paleis vindt hij het zwaard en dat is het begin van grootse en vooral grappige avonturen.

‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ is met de nodige humor geschreven en vooral het zwaard zelf is soms hilarisch te noemen. Het verhaal zit vol vondsten en meer dan terecht wordt Theo Barkel door sommigen vergeleken met Terry Pratchett. Persoonlijk vind ik dat Theo Barkel toch meer een eigen unieke stijl heeft en eigenlijk met niemand anders vergeleken kan worden dan met zichzelf. Sommige vondsten in het verhaal zijn geweldig en laten je al lezend grinniken. Het enige dat je nog wilt na lezing van ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ is gewoon een net zo leuk vervolg. En die wens is reeds vervuld. ‘De wraak van Nairghan’ is het tweede deel en is via de webshop van Uitgeverij Macc te koop. Kortelings de recensie daarvan op deze site!

Jos Lexmond

Vruchteloos – Bes Ceyssens (YSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2020)
Young Adult
259 pagina’s; prijs 17,95
Omslag: Studio Clavis

Het debuut van Bes Ceyssens ‘De laatste dans’ was me goed bevallen dus ik was heel erg benieuwd naar haar volgende roman, maar ik vrees te moeten zeggen dat me dat nogal tegenviel. SF is toch weer wat anders dan horror. Het lijkt erop dat de schrijfster het belang van het verhaal boven de wereld verkoos en juist wereldopbouw is zo belangrijk in de SF. Je kunt van alles bedenken, maar het moet wel logisch zijn en kloppen. Laat ik even schetsen hoe haar toekomst eruit ziet. In 2090 is de overbevolking op haar hoogtepunt en de overheid (wereldregering?) besluit dat er iets in het drinkwater gedaan moet worden waardoor de mensen met bloedgroep AB onvruchtbaar worden. Maar er gaat iets fout en zowat iedereen, op een kleine groep mutanten na, wordt onvruchtbaar. Tachtig jaar later is de wereld een dorre en steeds leger wordende wereld, waarin de overheid de jongeren in centra plaatst en dwingt zich voort te planten. Tot zover niets mis mee.
Als je als schrijver naar een toekomst kijkt die 150 jaar na nu ligt, dan is het handig om eerst eens 150 jaar terug te kijken, een van de bewoners uit 1870 mee te nemen naar 2020, die los te laten en kijken wat er gebeurt. Die weet natuurlijk niet wat die ziet. Auto’s, vliegtuigen, raketten, drones, mobiele telefoons en weet ik niet wat meer. Verplaats dan je zelf naar 2170 en verzin waar jij ondersteboven van zou zijn. Ik kan van alles verzinnen, maar daar gaat het nu niet om. Als ik terecht zou komen in de wereld van ‘Vruchteloos’ zou ik een lege en vervallen wereld zien met als enige gadget een BT. Er wordt niet uitgelegd wat dat voor een ding is, maar als ik zou mogen raden: een beeldtelefoon? Wow… hebben we nu al. Een 5D huisbioscoop? Hebben we blijkbaar ook al. En dan hebben we de technische ontwikkelingen wel gehad.
Iets anders. Op een gegeven moment is hoofdpersoon Ava nogal geschokt over de term IVF. Nou kan ik me voorstellen dat in 2090, op het hoogtepunt van de overbevolking, dat een heel erg vieze afkorting was. Maar als de wereld welhaast uitgestorven is, zou je denken dat alle mogelijke technieken uit de kast gehaald zouden worden om het geboortecijfer zo hoog mogelijk op te krikken. Maar nee, we doen gewoon jongen-meisje seks en hopen maar dat er wat van komt. Geen IVF, klonen, biologische robots, geen Turing, (zoals Guido Eekhout ze opvoerde in Enigma), mens/dier mengwezens, of wat dan ook… niets van dat alles.
En hoe staat het trouwens met de klimaatverandering, beschikbaarheid van grondstoffen, vervuiling? Waarom zijn we niet in de ruimte, koloniseren we de Maan, Mars en de manen van de buitenplaneten niet. Of waarom terravormen we Venus niet, om maar eens wat anders te noemen? Welnu… dat soort dingen.

Al het bovenstaande buiten beschouwing gelaten, blijft alleen het verhaal over. En dat, moet ik eerlijk toegeven, is in de gegeven omstandigheden best te pruimen. Er zit een verhaal in dat jongvolwassenen best eens zou kunnen raken. Het zou zelfs zo maar kunnen zijn dat zij het bovenvermelde niet missen in het verhaal en het zo kunnen accepteren. Maar ik niet helaas. Ik vind dat een verhaal rammelt als de wereld rammelt. Het een kan niet los gezien worden van het ander en aldus vind ik het een gemiste kans.
Er staat alweer een nieuw boek van Bes Ceyssens op stapel: ‘Avondrood’. Het ziet ernaar uit dat het een historisch boek wordt voor jongvolwassenen.  Iets wat mooi is. De wereld is dan al een bestaande en hoeft niet verzonnen te worden.

Jos Lexmond

Jack Vance – Het masker van huid – 144p.
Spatterlight, Amstelveen (2020) € 19,58
Het verzameld werk van Jack Vance 14
(Oorspronkelijk verschenen onder het pseudoniem Peter Held: Take My Face, Mystery House, New York – 1957)
Vertaling: Arjen Broeze
Omslagontwerp & Illustratie: Howard Kistler
Verkrijgbaar via Amazon

Altijd leuk, een Vance die geen SF of Fantasy is. Maar hoe zullen we dit werkje eens noemen? In de ‘Over de schrijver’ achterin ‘Het masker van huid’ (overigens in alle boeken) staat de term mysteryromans, en dat is misschien wel een goeie, al zouden we het tegenwoordig misschien wel een etiketje ‘thriller’ op plakken. Maar laten we het maar op mysterieroman houden, dat lijkt me wel gepast. Van nature ben ik wel nieuwsgierig aangelegd, dus ik heb Peter Held, onder welk pseudoniem dit boek geschreven is, eens gegoogeld. Maar veel meer dan de titel ‘Take My Face’ is er niet te vinden, dus daar was ik zo klaar mee. Dus dan maar over naar de orde van de dag. Wat natuurlijk ‘Het masker van huid’ is, deze keer.

Robert Struve is een jongen van dertien jaar oud. Hij leest graag stripboeken, draagt een spijkerbroek en sporthemden en woont in San Giorgio, Californië. Zijn vader Bradley is onverwacht overleden en woont samen met zijn moeder, Elsbeth, in het bovenste gedeelte van een duplexwoning. Robert werd, na de dood van zijn vader, de man in huis. Om zijn moeder te steunen kocht hij, van zijn eerst verdiende opbrengst met zijn baantje als krantenbezorger, een fiets en droeg daarna de verdiensten van zijn baantje af aan zijn moeder die het, zoals zij het noemde, in een studiefonds stopte. Ook Carr Pendry had een baantje als krantenbezorger. Zijn vader was de uitgever van de San Giorgo Herald-Republican en vond dat Carr gewoon van onder af aan moest beginnen. Carr was een jaar ouder dan Robert, had een nieuwe scooter, waarop hij Robert af en toe liet rijden. Op dat soort dagen bezorgde Robert niet alleen zijn eigen kranten, maar ook die van Carr. Op een kwade dag scheurde de Cadillac van Darrell Howard, met de achtjarige Julie Howard tussen de benen van haar vader gezeten en die hij wel meer liet sturen, door de straat en ramde Roberts Scooter. De scooter tuimelde in een afwateringsgreppel. Robert raakte het beton en er stroomde benzine over hem heen, die vlam vatte. Robert is verminkt voor het leven. Hij wordt het dorpsmonster en wordt door iedereen gemeden als de pest. Hooguit om een geintje uit te halen wordt hij nog wel eens op een schoolfeestje uitgenodigd, maar voor de rest is zijn leven een hel aan het worden. Het incident met de aanrijding en de gevolgen daarvan blijven als een rode draad door het verhaal lopen. Als Robert na een incident door de rechter naar het Las Lomas detentiecentrum gestuurd wordt, wordt hij langzaam maar zeker door de gemeenschap waar hij eerst deel van uitmaakte vergeten. Maar jaren later is er een moordenaar actief in de streek. De slachtoffers worden met een verminkt gezicht aangetroffen. Opengesneden, precies waar Robert Struve zijn vreselijke littekens had. Toeval, of toch niet?

‘Het masker van huid’ is een echte Vance en ondanks dat het al in 1957 uitgegeven is, nog prima leesbaar. Je moet even over de dingen uit die tijd heenstappen, al hebben die ook nog wel zijn charmes, maar dan is het een prima verhaal, waar je een paar genoeglijke uurtjes kunt besteden.

Jos Lexmond

Vals geluk – Steven James (SF)
KokBoekencentrum Uitgevers, Utrecht (2020)
349 pagina’s; prijs 22,99
Oorspr.: Synapse – (Thomas Nelson, Nashville, Tennesee – 2019)
Vertaling: Willem Keesmaat
Omslag: Studio Jan de Boer

Steven James is niet zo heel erg bekend als SF schrijver, toch heeft hij buiten ‘Vals geluk’, nog een tweetal boeken op zijn naam staan waar behoorlijk wat SF elementen inzitten en wel de twee titels in de Jevin Banks reeks: ‘Placebo’ en ‘Upgrade’. Nu waagde hij zich aan een dystopische thriller zoals op de omslag staat en daar kan ik het wel mee eens zijn, maar daarover straks meer. Als je boeken van Uitgeverij Kok leest dan kan je verwachten dat je soms levensbeschouwelijke issues voorgeschoteld krijgt. Zelf ben ik katholiek opgevoed, maar heb daar op mijn twaalfde, met toestemming van mijn ouders, afstand van genomen. Ik had me behoorlijk in de wereldgodsdiensten verdiept. De Bijbel gelezen, de Koran en Boeddhistische teksten en wat allemaal dies meer zij en besloot dat het allemaal niets voor mij was en besloot verder als agnost door het leven te gaan. Dat is me tot nu nog steeds goed bevallen en ik zal daar ook niets meer aan veranderen.

Maar dan wordt je met een boek als dit geconfronteerd. Met het verhaal is absoluut niets mis, dat moet meteen en met nadruk gezegd worden, maar… er is altijd een maar. Het geloof komt nogal eens om de hoek kijken en is niet te negeren. Het is geen probleem als er zo nu en dan eens wat voorbij komt, maar de hoeveelheid verwijzingen… dat had wat mij betreft wel wat (behoorlijk wat) minder gekund. Ik wil een SF verhaal, dystopisch of niet en niet nogmaals bekeerd worden. Maar goed… dat gezegd hebbende… wil ik zeggen dat James een prima, en goed doordachte, toekomstige wereld geschapen heeft. We zijn ongeveer dertig jaar in de toekomst. Kunstmatige intelligentie heeft een onuitwisbare plaats ingenomen in onze levens en naast de mensen leven we nu met Artificials, zeer geavanceerde robots die zo maar voor echte mensen door kunnen gaan.

Kestrel Hathaway is een dominee van de Methodistische Kerk en het verhaal opent met het trieste verhaal dat ze een baby krijgt die dood geboren wordt. De baby was meer dan gewenst. Als ze zich klaarmaakt om uit het ziekenhuis te vertrekken ontvangt ze bezoek van een vertegenwoordiger van Terabyne Design. Het is de gewoonte bij dat bedrijf dat ze aan mensen, die net een dierbare verloren hebben, een Artificial tegen gereduceerde kosten aanbieden, zodat die Artificial steun en troost kan bieden. Het zou een kleine robotbaby kunnen zijn, die zo levensecht was dat je er eng van wordt. Kestrel weigert de Artificial en ontvangt een bericht van haar broer Trevor in Seattle, waar ze geen contact mee onderhoudt, die het nieuws via de feed, ter ore (of liever ter oge) was gekomen en zegt dat hij haar iets stuurt en dat het de volgende dag afgegeven zal worden. Op weg naar huis is ze getuige van een aanslag van Puristen, een verzetsbeweging die zich een doel gesteld heeft technische ontwikkelingen te stoppen en de verdere productie van Artificials uit te bannen, en probeert ze hulp te bieden aan de zwaar verbrande slachtoffers. Uiteindelijk komt ze thuis aan en krijgt de volgende dag heb pakketje van haar broer: een Artificial. In eerste instantie weigert ze hem, maar uiteindelijk geeft ze Jordan (de Artificial) een kans. Na de aanslag wordt ze meegesleurd in wereld van samenzweringen en leugens, die ze samen met Jordan probeert te ontmaskeren.

Zoals gezegd… een meer dan prima wereldopbouw, waar je meteen in geloofd en ook het verhaal is meer dan prima en spannend bij tijd en wijle. Volop filosofische overwegingen, maar dat kan helemaal geen kwaad. Het enige nadeel… dat heb ik al genoemd.

Jos Lexmond

De ijzige verloofde – Christelle Dabos (YFA)
De Spiegelpassante 1
Uitgeverij Luitingh-Sijthoff B.V., Amsterdam (2020)
523 pagina’s; prijs 19,99
Oorspr.: La Passa-miroir – Les Fiancés de l’hiver (Éditions Galimard Jeunesse, Paris – 2013)
Vertaling: Eef Gratema
Omslag: Galimard Jeunesse/Suzanne Bakkum/Laurant Gapaillard

Dit zou, in Nederland, wel eens de voorjaarssensatie op Young Adult Fantasy gebied kunnen zijn. Christelle Dabos, een Française die naar België verhuisde, is er twaalf jaar mee bezig geweest en in november 2019 is het vierde en laatste deel in Frankrijk verschenen. Maar hier bij ons nu dus ‘De ijzige verloofde’, het eerste deel van De Spiegelpassante. De andere drie delen, en dat is apart, zijn nu al aangekondigd. Deel 2 wordt verwacht in januari 2021, deel 3 in september 2021 en het vierde en laatste deel in maart 2022. We moeten dus nog even wachten.

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt een heel aparte en originele. Christelle Dabos heeft elementen uit de Fantasy, SF, Steampunk, Horror, Spookverhalen, Sprookjes, Sagen, legenden en wat dies meer zij, allen in een grote pot gedaan en dat, onder zorgvuldig roeren, dagen laten pruttelen. Daarna heeft ze daaruit een wereld geboetseerd die haar weerga niet kent en een waarvan ik een gelijke of gelijkwaardige nog nooit ben tegengekomen. De wereld bestaat uit honderden grote en kleinere Arken, wat eigenlijk niet meer dan brokstukken van een wereld zijn waarop mensen samen leven en heel erg van elkaar verschillen. Ze zijn alleen onderling bereikbaar door gigantische luchtschepen. Is het onze wereld die door een ramp uit elkaar gevallen is? Als ik het verhaal goed interpreteer, dan is dat zo. Maar helemaal honderd procent zeker ben ik er niet van. Misschien komen we er ergens in de nog komende delen achter en misschien ook hoe dat proces dan verlopen is, alsmede hoe het dan kan dat de mensen op die arken, die calamiteit overleefd hebben, hoe het zit met de zwaartekracht, zuurstof, en dat soort dingen. Een stukje uit een aanhef, waar het boek mee begint: ‘In het begin waren we één. Maar God was niet zo tevreden met ons, en daarom begon God ons te verdelen. (ik sla het tussenstuk even over, dat kunt u gemakkelijk zelf lezen) … En op een dag dat, toen God heel erg uit zijn humeur was, deed hij iets ongelooflijk stoms. God brak de wereld in stukken.

Intrigerend, nietwaar? De stukken worden Arken genoemd en op een van die Arken, Anima (waar alle voorwerpen bezield zijn) leeft Ophelia. Ze is een eigenzinnig buitenbeentje en een onbegrepen genie. Ze heeft unieke gaven. Ze kan door spiegels reizen en kan met haar handen de geschiedenis van voorwerpen lezen. Ze leidt een rustig leventje op Anima. Tot het moment dat ze uitgehuwelijkt wordt aan Thorn, een lid van de Drakenclan. Ze wordt gedwongen haar verloofde te volgen naar de Hemelburcht op de ijzige ark Pool (drie keer zo groot als Anima, met een heuse binnenzee), waar niemand te vertrouwen is. Ze wordt alleen vergezeld door haar tante Rosalinde, die als chaperonne fungeert. Op de ark Pool aangekomen lijkt haar verloofde Thorn totaal geen interesse in haar te hebben en lijkt ze niet meer of minder dan een pion in een ingewikkeld politiek spel te zijn. Als er iemand zou merken dat zij de verloofde van Thorn is, zou het wel eens helemaal niet goed met haar en met haar ark Anima, af kunnen lopen.

Ik heb het boek ademloos gelezen. Het is prachtig en boeiend geschreven met soms prachtige volzinnen als: ‘Plotseling vlogen de krioelende schaduwen van het bos alle kanten op en spreidde een weidse, kristalheldere fonkelende hemel zijn sterrenmantel uit tot zover het oog reikte.’ En… het zit vol met geweldige vondsten, waarbij af en toe behoorlijk tegen de wetten van tijd en ruimte gezondigd lijkt te worden, maar waar de schrijfster gemakkelijk mee weg komt omdat het volkomen logisch lijkt en volledig in het verhaal past. Bovendien zit het verhaal stampvol vreemde, maar geweldige en soms onbegrijpelijke, hoofdrolspelers en figuranten die er samen een boeiend geheel van maken. Ook wordt je regelmatig verrast door nieuwe originele situaties en ontwikkelingen. Wat wil een mens nog meer van een boek? Als ik dan toch nog één nadeel zou moeten noemen, dan zou het zijn dat het verhaal misschien iets te traag verteld wordt, maar misschien is dat er juist wel weer de kracht van. Ik vond het af en toe moeilijk om weg te leggen en naar bed te gaan. Nog een hoofdstuk… of toch maar niet.

Nu is het afwachten op deel 2 ‘De vermisten van Maneschijn’. Januari 2021. Zucht!!!

Jos Lexmond

De belofte van Infinity – Guido Eekhaut (YSF)
Enigma 2
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2020)
Young Adult
271 pagina’s; prijs 17.95
Omslag: Studio Clavis

Nog geen jaar geleden ging Guido Eekhaut met, naar ik aanneem, verdiend pensioen. Normaal gesproken ga je dan eens rustig achterover leunen en bedenken wat je met die ontzettende berg vrije tijd gaat doen. Maar niet Guido. Guido nam een aantal bloeimooie, en vooral schaars geklede, dames aan om zijn bibliotheek te bevrouwen en aldus ontlast te worden van het sjouwen met boeken. Persoonlijk zouden die dames me behoorlijk afleiden van mijn dagelijkse beslommeringen, maar niet Guido. O nee… stoïcijns zette hij zich achter zijn computer en schrijft alsof zijn leven ervan afhangt. Nog niet zo lang geleden tekende hij twee boekcontracten op een dag en afgelopen maand nog een contract voor een Young Adult. Hopelijk was die voor deel drie van Enigma, of, mooier nog, als dat al geregeld was… een geheel en al nieuwe. Zojuist verscheen ook nog: ‘Het huwelijk van tijd en ijs’ dat ook fantastische (lees SF) elementen bevat. En de schrijver… hij tikte voort.

Alle gekheid op een stokje. Het gaat hier en nu natuurlijk om ‘De belofte van Infinity’. Ik was al welhaast lyrisch over het eerste deel ‘Het geheim van de kraken’, maar het verhaal dat zich voortzet in het tweede deel is zo mogelijk nog beter en dat geeft dan meteen ook weer hoop voor de toekomst en een derde deel.

Het is inmiddels zes jaar later dan toen we Britt achterlieten op het einde van deel een. Britt en haar Kraken, zijn nu samen met Aardbewoners, Martianen, bewoners van verschillende manen in het zonnestelsel en niet te vergeten een drietal Turing, aan boord van het ruimteschip Bernardo Soarez, onderweg naar de onherbergzame dwergplaneet Makemake (ofwel Ma-ki-ma-ki) in de Kuipergordel. De Kraken, die alleen met Britt communiceren, verzochten daar om en dat leidde tot het uitrusten van de Bernardo Soarez en het samenstellen van een nogal gemengde bemanning waarin alle vertegenwoordigers van het zonnestelsel waren vertegenwoordigd. Makemake heeft geen atmosfeer en een klein maantje dat om de dwergplaneet heen draait. Volgens de Kraken is er op of nabij Makemake een anomalie. Onderzoek heeft uitgewezen dat die anomalie er niet thuishoort en omdat het zelfs op grote afstand waar te nemen was, moet het wel om een behoorlijke massa gaan. De Kraken willen de mensen daar hebben omdat ze verwachten dat de anomalie een wapen zou kunnen zijn tegen de Godavira, de mythische vijand, en de reden waarom ze zich zo lang schuilhielden op Titan en Europa. De belangstelling in het object voor de mensen ligt op een heel ander vlak. Die is gewekt door de belofte van de Kraken dat ze een technologie aan kunnen treffen waarmee de mensheid het zonnestelsel zou kunnen verlaten en het reizen tussen de sterren mogelijk maakt. Als ze uiteindelijk, na acht maanden (die Britt in diepslaap heeft doorgebracht), bij Makemake aankomen blijkt de anomalie inderdaad een ruimteschip en de Kraken geven toe dat het niet door hen en ook niet door de Godavira gebouwd is. Voorzichtig proberen de mensen aan boord te komen, het schip te doorgronden en de Turing… de Turing hebben hun eigen agenda.

Prachtig verhaal en heel erg mooi verteld. Het is een ware pageturner. Wat ik altijd heel erg belangrijk vind is dat de wereld klopt en dat doet hij. Guido schrijft zelf: ‘terwijl al wat er aan dit boek nog mankeert uiteraard helemaal mijn fout is’. Ik heb niets kunnen ontdekken en dat maak ik echt wel eens anders mee.

Hoe dan ook… nu is het wachten op het volgende deel. Ik zal niet ‘het laatste deel’ zeggen, want misschien is er nog wel zoveel te vertellen, iets wat ik me heel erg goed voor kan stellen, dat het een tetralogie wordt. Van mij mag het! Het maakt helemaal niet uit of je oud of jong bent, aanschaffen en ervan genieten, want ZO hoort SF geschreven te worden en ZO wil ik het lezen!

Jos Lexmond

Ruisreizigers. En andere verontrustende verhalen – Johan Klein Haneveld (DIV)
Godijn Publishing, Hoorn/Zwaag (2020)
326 pagina’s; prijs 19,99
Omslag: Jeroen Mies/Cornell Göksu

Gesteld dat ik nog twijfelde en er nog niet helemaal uit was, of Johan Klein Haneveld wel of niet kon schrijven, dan is die twijfel na lezing dezes wel geheel en al verdwenen. Wat een bundel. Wat mijn betreft het beste wat Johan tot nu toe geproduceerd heeft. Hier mag je mij, bij wijze van spreken dan, voor wakker maken en verder houdt Johan je dan wel wakker.
Hoe oud zal ik geweest zijn, toen ik Lovecraft voor het eerst las? Ik schat een jaar of vijftien. Ik had destijds een zolderkamer en mijn bed stond onder een kantelraam waardoor ik de sterren kon zien. Volgens mij was het ‘De kleur uit de ruimte’ dat me de stuipen op het lijf joeg en bij het minste of geringste verwachte ik dat er tentakels door mijn kantelraam zouden komen om me helemaal leeg te zuigen. Ik geloof niet dat ik die nacht veel geslapen heb. Uiteraard heb ik de bundel waar het verhaal instond, verder met de nodige voorzichtigheid gelezen en ook bij de daarna verschijnende boeken en verhalen van Lovecraft, had ik altijd een zekere gereserveerdheid. Ik vond ze prachtig, maar ook heel erg eng. Nu ben ik inmiddels een grote jongen (lees: oude vent), die al heel erg veel horror geconsumeerd heeft van gerenommeerde schrijvers als bijvoorbeeld Clive Barker, Clark Ashton Smith en John Ajvide Lindqvist en anderen. Hun verhalen jagen me allang niet zoveel angst meer aan als destijds dat verhaal van Lovecraft. Toch kreeg Johan Klein Haneveld het voor elkaar echo’s van die angst van destijds weer op te roepen. Ik heb een lichte vorm van claustrofobie, dus kleine ruimtes waar ik niet snel uit kan en waar ik geen controle over heb, daar heb ik een behoorlijke hekel aan. Het eerste verhaal in deze bundel ‘Waarnemingshorizon’ gaf me zo’n gevoel. Het idee in een diepe oceaan in een duikerspak boven een gitzwart iets te hangen, raakte me meer dan ik in eerste instantie gedacht te hebben. Knap, heel erg knap.

De bundel bevat, als ik het wel geteld heb, drieëntwintig verhalen waarvan het nog moeilijk wordt het genre te bepalen. De meesten zijn puur SF, maar er zijn er ook bij die een SF/Horror mengvorm hebben en eentje (‘Eenwording’) die ongeveer alle genres ineen is en wat overigens geweldig was. De opmerking die ik erbij plaatste na lezing was: “Gevalletje extended feeling”. Als je daar niets mee kan… de bundel maar gewoon aanschaffen en zelf even kijken of ik gelijk heb of niet.

Het is ondoenlijk om alle verhalen te vermelden en er een aantekening bij te plaatsen. Maar toch wil ik jullie een paar niet onthouden. Bij het Chtulhu verhaal ‘De tuinen van R’ilyeh’ noteerde ik: “Komt ie wel, of toch niet…”. En bij ‘De meesters van de Delta’ meende ik dat het wel een heel erg grimmig staaltje ziltpunk was. Bij het laatste verhaal in ‘Ruisreizigers’ vond ik ‘Toch niet!’. Bij het prachtige ‘Vruchtvlees’ maakte ik de notitie “Van de regen in de drup” en normaal gesproken doe ik niet aan sterren, maar deze zou het maximum van vijf sterren gekregen hebben. Nog eentje dan? Ok… goed dan. Het briljante ‘SF verhaal ‘Symbiose’ kreeg van mij de opmerking: “Je raakt er nooit meer los van”. Zo kan ik nog wel even door gaan, maar… jij, als lezer dezes, heeft natuurlijk helemaal niets aan die losse kreten, maar misschien maakt het je nieuwsgierig naar al dit moois en kan ik je verleiden tot de aanschaf van ‘Ruisreizigers’. Je zult er absoluut geen spijt van krijgen. Ik had het absoluut zeker niet: Spijt. Nou, Johan, zie hier maar eens over heen te komen! Als dat niet lukt… geen probleem, maar probeer wel de kwaliteit in ‘Ruisreizigers’ vast te houden. Ik ga je pogingen in ieder geval op de voet volgen en smacht alvast naar de volgende.

Jos Lexmond

Jack Vance – De Maanvlinder en andere verhalen (SF) – 245p.
Spatterlight, Amstelveen (2020) € 15,99
Het Verzameld Werk van Jack Vance 31
Vertaling: Warner Flamen & Evert Jan de Groot & Jaime Martijn
Omslag ontwerp & Illustratie: Howard Kistler
(Verkrijgbaar via Amazon.de)

De laatste paar weken heb ik me door een aantal verhalenbundels dan wel anthologieën heen gewerkt. Ik had bijna ‘geworsteld’ geschreven, maar dan zou het een negatieve lading gekregen hebben en dat wil ik te allen tijde voorkomen. Ik heb er meer dan van genoten. Verhalenbundels hebben een geheel andere dynamiek dan complete romans. Meestal lees ik s’ avonds een of hooguit twee verhalen en ga dan weer verder met het boek dat ik aan het lezen was. Dat vind ik een heel erg prettige manier van verhalen tot me nemen. Een verhaal gaat dan veel meer leven, dan dat je ze achter elkaar afraffelt. Bij de derde ben je de eerste meestal weer vergeten, omdat je in beslag genomen wordt door de volgende en nieuwe situatie. Nee… stuk voor stuk komen ze veel beter tot hun recht. Een aantal van de voorgenoemde bundels waren natuurlijk van Jack Vance. In totaal welhaast twaalfhonderd pagina’s, waarvan ‘De Maanvlinder en andere verhalen’ er tweehonderd en vijftig voor zijn rekening neemt. Een makkie dus. Vooral ook omdat het een van mijn meest favoriete Vance verhalen ooit bevatte, het titelverhaal: ‘De Maanvlinder’. Dat is een prachtig staaltje van een ‘misschien wel wat vergezochte manier om te communiceren’, maar eenieder zal moeten toegeven dat Vance hier wel al zijn kunnen uit de kast getrokken heeft en dat dan op een briljante manier gedaan heeft. Als iedereen een masker draagt en je moet communiceren via ingewikkelde muziekinstrumenten en de bewoners van Sirene nogal gauw op de teentjes getrapt zijn als je eens een fout akkoord op het muziekinstrumentje aanslaat, hoe krijgt de kersverse consulair vertegenwoordiger Edwer Thissell dan een moordenaar opgespoord. Het is waanzinnig knap in elkaar gezet en ik heb het al vele malen geconsumeerd en ik ga het zeker nog vele malen meer doen. Vance kan ik blijven lezen tot mijn dood en waarschijnlijk daarna ook nog wel. Vance tot in alle eeuwigheid, hoe klinkt dat?

Buiten ‘De Maanvlinder’ bevat de bundel nog acht andere verhalen, waaronder het tot nu toe onbekende en onvertaalde ‘Dodkins baantje’. Zoals altijd was ik weer zeer benieuwd of ik zou kunnen ontdekken waarom deze tot nu toe onvertaald was gebleven. Nou… wat mij betreft is het een schande dat ‘Dodkins baantje’ nooit eerder vertaald is geworden. Het is een Vanciaanse aanklacht tegen bazen, afschuif- en uitstel politiek, onverschilligheid, machtsmisbruik en bureaucratie. Als Luke Grogatch, een ingeschoolde arbeidskracht geconfronteerd wordt met een absurde beleidslijn, gaat hij door het lint en gaat verhaal halen bij zijn baas, en als hij daar niet verder komt… naar diens baas en zo verder. Het is briljant en, zelfs in deze tijd, zo voorstelbaar en ook nog eens dolle pret. Dus wie ooit bepaald heeft dat het niet voor vertaling en publicatie in Nederland geschikt was… bedankt uit heel mijn hart. Het was het waard op de vertaling te wachten. Dan wil ik eigenlijk toch ook nog even ‘Sulwens planeet’ en ‘Rumfuddle’ noemen. Leuke verhalen en op en top Vance! En tot mijn eigen verrassing kwam ik erachter dat ‘Alfreds ark’ wel leuk, maar niet fantastisch is, terwijl die wel in FANDATA opgenomen is als SF. Een mens is nooit te oud om te leren. Hoe dan ook… alweer een leuke bundel waar ik fijn van heb genoten. Er volgen er vast nog meer, waar ik nu al weer naar uitkijk!

Jos Lexmond