Clank! Legacy – Acquisitions Incorporated – HSF 2023/3

Acquisitions Incorporated is een Clank! Legacy spel. (Hierna aangeduid als CLAI)

Een legacy spel, waar steeds meer van zijn, is een spel dat je een aantal keren moet spelen met hetzelfde gezelschap, omdat elk spel beïnvloed wordt door de keuzes die gemaakt zijn in het vorige spel.

Clank! is in zijn oorspronkelijke vorm een deckbuilding spel waarin je het domein van een boze draak binnen sluipt om kostbare artefacten te stelen. Hoe dieper je komt, hoe waardevoller de buit.
Je moet alleen wel voorzichtig zijn, want als je een verkeerde stap zet: Clank! Geluiden stappelen op en trekken de aandacht van de draak. Om ervoor te zorgen dat je levend ontsnapt moet je dus elke beurt opnieuw goed inschatten wat er nog lukt en wat je nog wil wagen.

Clank! is een bordspel met kaarten. Elke speler heeft zijn eigen deck en het opbouwen daarvan is essentiel. Je begint elke beurt met vijf kaarten in je hand en je speelt ze allemaal uit in een volgorde die je zelf kiest. De meeste kaarten genereren grondstoffen, waarmee je je kunt verplaatsen, nieuwe kaarten kunt kopen en monsters die je onderweg tegenkomt kunt bevechten voor voordelen of om überhaupt verder te komen op het bord.

Elke speler begint met dezelfde kaarten in zijn stapel, maar omdat je andere kaarten kunt kopen die veel verschillende dingen kunnen doen, vormt ieder speler langzaam zijn kaarten naar een eigen strategie (maar ook niet te langzaam, anders kom je er niet aan toe om ze te benutten).

Elk nieuw verkregen kaart komt eerst op je aflegstapel, dus je trekstapel wordt groter en, als het goed is, beter, elke keer dat je opnieuw moet schudden.

De basis van het spel blijft in CLAI hetzelfde.  Bij elk potje heb je twee doelen: eerst een artefact bereiken en vervolgens je beginplek weer bereiken voordat je geroosterd wordt door de steeds bozer wordende draak. Dit uit zich in een zakje dat gevuld wordt door blokjes in de kleur van de spelers naarmate ze Clank! geluid maken (soms pech, soms het gevolg van een keuze), vervolgens worden er bijna elke ronde afhankelijk van getrokken kaarten en andere gebeurtenissen een aantal blokjes er blind uitgehaald, wat leidt tot schade. Een karakter kan maar zoveel schade lijden voor hij een drakenmaaltijd wordt. Dood is dan ook dood. Je komt in het volgende potje wel weer tot leven, maar met een nadeel waar je van af moet zien te komen, en minder punten, als je al bijna thuis was, of zelfs helemaal geen, als je nog te ver de wereld in was.

CLAI is iets coöperatiever dan de oorsponkelijke Clank! in de zin dat je het met zijn allen beter probeert te doen dan een fictieve andere groep: Dran Enterprises. Of dat lukt, hangt af van heel veel (gezamenlijke) keuzes en de soms vergaande consequenties daarvan, omdat elk spel invloed heeft op het verloop van de volgende spellen. Zo komen er bepaalde optionele missies wel of niet beschikbaar.

Het voorbereiden van elk potje kan dan ook een halfuur in beslag nemen. Er worden voor en gedurend elk spel stickers aan het bord toegevoegd, kaarten aan stapels en verhaallijnen voorgelezen. Het spel vormt zich met elk potje dus steeds meer naar het gezelschap. Oh ja en er worden kaarten vernietigd, daar moet je tegen kunnen, we stoppen ze gewoon in een aparte enveloppe, maar uit het spel is uit het spel. Zonde zou je kunnen zeggen, maar voor een spel van net geen honderd euro, haal je er veel uren plezier uit, gezien elk spel tot 3 uur in beslag kan nemen. En als het Legacy gedeelte uitgespeeld is schijn je er nog verder mee te kunnen als je zeer eigen versie van een gewone Clank! Pret zat dus, wat mij betreft een aanrader.

Deze recensie, door Alice Jouanno, is eerder verschenen in HSF (2023/3).

Clank! Legacy: Acquisitions Incorporated – Dire Wolf Digital

Final Fantasy XVI – Grimdark Chocobos – HSF 2023/3

Final Fantasy XVI: Grimdark Chocobos


De roman De Goede Zoon, waarmee Rob van Essen in 2019 de Libris literatuurprijs won, is een valstrik voor lezers van Nederlandstalige literatuur. Het begint als zoveel literaire romans met een blanke man in een midlife crisis, die zijn onbestemde gevoelens uit in spitse observaties over de Nederlandse samenleving en zijn strikte christelijke opvoeding. Gaandeweg worden er echter steeds meer science-fictionelementen in de roman verwerkt, tot het eindigt als je reinste near future sciencefiction. Het boek is als drijfzand, dat de lezer van Nederlandstalige Literatuur het gevoel geeft dat die zich op bekend terrein begeeft, maar die langzaam en onherroepelijk de sciencefiction in zuigt.

De Goede Zoon, juist door deze manier van omgaan met sciencefiction, heeft mij doen beseffen dat Nederlandstalige literatuur een genre is net als sciencefiction, fantasy, thrillers en al die andere boeken die als genreboeken worden weggezet. Ook Nederlandstalige literatuur heeft zijn eigen terugkerende elementen en thema’s, verwachte verhaalstructuren en stijlelementen en zijn eigen clichés. Het is juist die geleidelijke overgang van het ene genre naar het andere dat de elementen van beide zo mooi met elkaar contrasteert.

Nu verwacht ik dat sommigen van jullie terugkijken naar de titel van dit stuk en zich afvragen wat dit alles te maken heeft met Final Fantasy, Grimdark of Chocobos. Ontwikkelaar Square Enix heeft met dit meest recente deel van een van de belangrijkste Japanse fantasycomputerspelreeksen een poging gedaan om het spel aantrekkelijker te maken voor de Amerikaanse en Europese markt. Dit is niet de eerste keer dat ze dit proberen. Sinds Final Fantasy XII uitkwam in 2006 is de serie immers steeds meer afgedwaald van de turn-based gevechtssystemen richting meer actie georiënteerde speelstijlen welke populairder zouden zijn in de westerse markt. Final Fantasy XVI gaat hier zeker verder in dan eerdere spellen in de reeks. Maar wat deze poging voor mij extra interessant maakt is dat ze dat ook proberen met dezelfde methode die Rob van Essen gebruikt in De Goede Zoon. Ze presenteren een wereld en een verhaal die sterk aanhaken op wat zij zien als de huidige standaard binnen de westerse fantasy. Gaandeweg introduceren ze steeds meer elementen uit het subgenre van fantasy dat zich de afgelopen paar decennia gevormd heeft in de Japanse computerrollenspellen (JRPGs). Net als bij de Goede Zoon is het heel verhelderend om te zien welke elementen er tijdens het verhaal achtergelaten worden.

Bij welke stroming van de westerse fantasy de makers van Final Fantasy XVI aanhaken zal wel duidelijk zijn aan de hand van de titel van dit artikel. Ze putten uit de Grimdark en dan om heel precies te zijn bij A Song of Ice and Fire/Game of Thrones van George R.R. Martin. Wat zijn nou de elementen die uit dat werk zijn overgenomen die we nog niet vaker in Final Fantasy hebben gezien? Het antwoord is simpel: middeleeuwse taferelen, veel bloed en seks.

Dit is de eerste Final Fantasy in ruim twintig jaar die zich afspeelt in een pseudo-middeleeuwse wereld: kastelen en ridders, koningen en koninginnen, prinsen en prinsessen. Natuurlijk rijden de ridders op de voor de serie iconische loopvogels genaamd Chocobos in plaats van op paarden, want het blijft natuurlijk wel Final Fantasy. Gedurende de proloog wordt de heersende familie van het Groothertogdom Rosaria op een kritiek moment verraden en wordt de enige overlevende zoon, hoofdpersoon Clive, tot slaaf gemaakt. Het is een segment dat zo uit de pen van George R.R. Martin had kunnen vloeien. Afgezien, natuurlijk, van het gevecht tussen twee reusachtige wezens dat de climax van de proloog vormt. In de eerste akte, dat zich zo’n 13 jaar na de proloog afspeelt, blijft het Grimdarkgehalte hoog. Naar mijn weten is dit de eerste Final Fantasy waar personages rondlopen met bloed besmeurde gezichten en waar expliciete seksscènes en naakte personages (alhoewel met strategisch geplaatste ledematen) in voorkomen. Het is niet de eerste Final Fantasy waarin vrouwelijke personages er bekaaid vanaf komen, maar dit is de eerste keer dat seksueel misbruik als achtergrondverhaalelement voor een van die personages wordt opgevoerd. Niet dat ik pertinent tegen het gebruik van seksueel geweld in fictie ben, maar hier voelt het heel erg als een afvink-moment, een Grimdark-element dat ook nog even de revue moest passeren. In diezelfde trend is er ook een chronisch gebrek aan melanine onder de personages in het spel. Maar ere wie ere toekomt, het is waarschijnlijk deze zelfde afvinkmentaliteit die heeft geleid tot voor zover ik weet het eerste duidelijk heldhaftige homoseksuele personage in Final Fantasy.

Maar we zien ook steeds meer elementen terugkomen die we meer associëren met de typische smaak van Fantasy die zich in Japanse computerspellen heeft ontwikkeld. Niet al te lang na de proloog kijkt Clive uit over een vlakte vol met de neergestorte wrakken van gigantische luchtschepen die daar al millennia lang liggen. Er wordt gevochten tegen robots en we onderzoeken ruïnes van deze letterlijk en figuurlijk gevallen beschaving voor wie technologie en magie eender waren. Hoe verder het verhaal vordert worden de Grimdark-elementen steeds meer naar de achtergrond gedreven. Niet dat ze helemaal verdwijnen, maar ze worden veel minder prominent. Tot het moment dat we uitkomen bij de kleine groep rebellen die het opnemen tegen de gevestigde orde. Deze strijd brengt onze helden natuurlijk in conflict met God, of althans een sciencefictionachtige twist op dat concept. Oftewel, wel wat begon als pure Grimdark (met Chocobos) eindigt als een typische jRPGs.

Ondanks de kritische punten die ik hierboven heb beschreven heb ik genoten van het spel, genoeg om er ruim honderd uur van mijn leven aan te spenderen. Het is boven alles een prachtig spel, met epische gevechten, wonderlijke landschappen en fantastische muziek. Final Fantasy staat al jaar en dag bekend om de kwaliteit van de vormgeving en dit spel is een waardige opvolger in die traditie. De architectuur van die gevallen beschaving, die ik alleen kan omschrijven als magitech-gothic, was voor mij wat dat betreft een hoogtepunt. Het gevechtssysteem, alhoewel het niks meer wegheeft van het turn-based systeem van oudere Final Fantasy spellen, heeft mij van begin tot einde kunnen vermaken. Alhoewel het verhaal echt niet het meest originele is heeft ook dat mij tot het eind weten te boeien.

Maar toch blijft er het gevoel dat het spel een onbedoelde aanklacht is tegen westerse fantasy. Hier wordt vanuit een andere fantasytraditie gekeken naar wat er in het westen wordt gedaan en gezegd: dus dit is wat jullie willen. Final Fantasy XVI zet ons een spiegel voor en we moeten ons afvragen, wiens schuld is het dat wat we zien in die spiegel niet altijd even positief is?

Deze recensie, door Eddie A. van Dijk, is eerder verschenen in HSF (2023/3).

FINAL FANTASY XVI | SQUARE ENIX.

Diverse Auteurs – *Gekleed in soepel mummieleer en andere verhalen van Zothique

Teng-Gekleed-in-soepel-mummieleer.jpg

Diverse Auteurs – *Gekleed in soepel mummieleer en andere verhalen van Zothique (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
407 pagina’s; prijs 24,95
Omslag & Illustraties: Tais Teng

Dit is wel het toppunt!!! En dat bedoel ik zoals het er staat. Dit is een toppunt wat maar mogelijk is te bereiken op het gebied van Fantastiek in het Nederlands taalgebied. Er staat wel diverse auteurs in de aanhef dezes, maar het is natuurlijk Tais Teng die de boventoon voert. Drie andere auteurs, Roelof Goudriaan, Roderick Leeuwenhart en Jaap Boekestein, schrijvers waar hij vaker het co-auteurschap mee deelt, nodigde hij uit om samen met hem een drietal Zothique verhalen mee te schrijven. Iets wat uitermate goed gelukt is!

Zothique! Organiek een wereld die verzonnen is door Clark Ashton Smith en waarvan het eerste verhaal in 1932 verscheen. Zothique is eigenlijk de aarde in een onmogelijke verre toekomst. Er is slechts één continent over gebleven waar alles zich afspeelt. Ik las, denk ik mijn eerste Zothique verhalen in 1971 in de bundel ‘De kolos van Ylourgne’, verschenen bij Bruna en deed het nog eens dunnetjes over in 1975 toen de bundel ‘De gewelven van Yoh- Vombis’ ook bij Bruna in de FeH reeks verscheen. Die verhalen maakten diepe indruk op me, dat weet ik nog wel. Ik vond ze destijds, ik was zeventien, eng en duister en niet te geloven zo spannend. Ik was gek van horror, maar durfde het eigenlijk ook niet aan. Lovecraft… ik vond zijn verhalen zo verschrikkelijk en gruwelijk eng, ze bezorgden me nachtmerries, maar ik werd er ook ontzettend door aangetrokken. Nu ben ik bijna zeventig en vind weinig nog eng, hooguit bijzonder vermakelijk. Zo kijk ik nu ook tegen de Zothique verhalen aan van Tais Teng. Dat gevoel van vroeger had ik niet meer, maar nu was het dolle pret over de waanzinnige fratsen en de prachtig geboetseerde werkelijkheden die uit de pen van Tais Teng (en bij gelegenheid met zijn schrijfmaten) vloeiden. Het gemak, de souplesse, de originaliteit, de humor, al deze dingen vervulden me van genot in het lezen. Tais schreef zelf dat zijn Zothique verhalen uit 20% Clark Ashton Smith en 80% Tais Teng bestaan en ik denk dat hij daar gelijk in heeft. Het is een prachtige hommage aan Smith en een lust voor het oog en de fantastieke ziel.

Nog even dit… zoals te zien bovenaan bij de titel, heb ik de bundel in het SF genre gesteld. Waarom? Dat vertelde ik al eerder, maar om het te herhalen… de verhalen van Zothique spelen zich af op de aarde in een verre toekomst. Alle aardschollen zijn na hun lange omzwervingen weer samengegroeid tot een immens continent: Zothique. Naar de letter van de wet dus… SF. Ik kan er niets anders van maken. Dat hangt dus als een wolk boven de verhalen die, los gezien, absoluut duidelijke Fantasy sporen bevatten. Maar goed… het blijft natuurlijk een punt van discussie!

We zullen de inhoud van ‘Gekleed in soepel mummieleer en andere verhalen van Zothique’ eens nader bekijken. Lees en huiver, of geniet! En dan ook vooral van de prachtige verluchting van de verhalen door de meester himself. Heel mooi!!!

Na de inleiding en introductie voor diegene die nooit van doen hebben gehad met Zothique en een kaart om de zaken een visuele voorstelling te kunnen geven, openen we met:

-Tais Teng & Roelof Goudriaan – De Schorpioen en de Pruimenbloesem (SF)
Phester, zowel als Almarid, krijgen opdracht van de duistere godin Iliot een mijlhoog standbeeld van haarzelf op te richten. Ze is de godin van hen die de pijn aanbaden en zich in bloed verheugen. Vanaf het begin af aan lijkt de strijd om de winst onafwendbaar te zijn. Het eerste verhaal is al subliem in zijn eenvoud. Een prachtige vertelling voor rond het kampvuur!!!
-Tais Teng – Bidden tot Thasaidon (SF)
Als zijn vader zijn laatste adem uitblaast, staan de priesters al aan zijn deur. Lesh il-Ghibran, de necromancer had hun schulden opgekocht, ze waren slaven. Er was slechts een weg uit deze misère: bidden tot Thasaidon!
– Tais Teng – Onder Archenars kille fonkeling (SF)
Prachtig verteld verhaal met vele uitstekende door magie gehulde details. Twee magiërs doorgronden de plannen van Hiram (de strategos van koning Zotulla) tijdens de heerschappij van Archenar, wanneer de zilveren dood door de straten waart. Hoe hem te stoppen? Machtig is niet altijd machtig genoeg!
– Tais Teng – Vissen in de Duisterstroom (SF)
Meer dan fijn verhaal met een onverwachte ontknoping. Prachtige actie-reactie, met een even zo mooie startillustratie! Dit zijn de verhalen die ertoe doen!!!
– Tais Teng – Maanmagie (SF)
De heler Rhamid Astraban wordt door Lahia verleid om een talisman te kopen. Met de belofte om morgen terug te komen met meer buit van grafroven, ontvlucht ze de winkel. Magnifiek verhaal van een dwingende demon en een slim en doortastend koppel. I love it!!!
– Tais Teng – Vreemde meisjes kussen (SF)
Gamesh is oud genoeg om erop uit gestuurd te worden, een vriend te zoeken en een volwassen naam te krijgen. Geweldig leuk verhaal. Op Syntrom begrijpen ze drommels goed, dat kroelen met je zus en je nichtjes, vaak baby’s opleveren met teveel vingers en harige staarten. De toon is hiermee gezet. Geniet van het vervolg!!!
– Tais Teng – De geliefde van de Grafschipbouwer (SF)
Jehachem is een grafschipbouwer en Valmira, zijn zus, is de kunstenaar die de schepen versierd en met een aangezicht de boeg tooit. Jehachem krijgt van het beeld te horen dat de geliefde van zijn zus er aan komt. Beeldhouwers moeten onbevlekten en maagdjes zijn. Het bedrijf gaat er aan als zij niet langer een maagd zal zijn. Hoe loopt dit af? Welaan… onverwacht!!!
– Tais Teng – Sterrenmaden en Duisteralen (SF)
Eem hoogheer, van het ene op het andere moment, ontdaan van zijn rijkdommen, zijn huis en zijn familie, zoekt samen met Ereyde van de Negen Braamstruiken een manier om de verloren financiële status terug te verdienen. De beste methode lijkt iemand aas voor de neus te houden om het hoogst haalbare te behalen. Bij Hamireg lijkt dat een mogelijkheid om een Duisteraal te vangen Alweer een magistraal schelmenverhaal, hoogdravend verteld, in een magnifieke setting. Alweer een uniek verhaal, in deze unieke bundel van een unieke uitgeverij!!! Al eerder verschenen in ‘Vampieren en Demonen 2022’.
– Tais Teng – De kolk van de verloren schepen (SF)
Wederom een pracht van een verhaal, waarin magie de woorden laat knisperen, terwijl ze geconsumeerd worden. Poets over wederpoets vliegen je om de oren en wie herbergt de meeste, de vuigste magie? Voor mij het allerbeste der beste verhalen tot nu toe. Wat zal deze Zothique bundel nog meer brengen? Nog betere verhalen? Welhaast onmogelijk!
– Tais Teng – In soepel mummieleer gekleed (SF)
Zei ik dat ‘De kolk van de verloren schepen’ het beste verhaal uit deze bundel was? Sorry… foutje! Bedankt! Het is dit verhaal, dat ik ademloos tot me heb genomen. Gelukkig duurde het slechts achttien pagina’s en lees ik redelijk snel, want anders was ik er welzeker in gestikt! Een mummievilder accepteert in goed vertrouwen de huid van een miljoenen oude mummie. Maar hoe kom je er, met goed fatsoen, weer vanaf? Briljant!!!
– Tais Teng – Hoe graaf Ustarids zevende zoon zijn geluk en fortuin vond (SF)
Ik vrees met grote vreze, dat ik niet meer in staat ben een ‘beste’ verhaal uit deze waanzinnig mooie bundel te kiezen. De vertellingen lijken mooier en mooier te worden. Nu een staaltje list en bedrog waar zelfs de asceten geen brood van lusten. Een zevende zoon zijn, is zo slecht nog niet!
– Tais Teng – De god die schaterlacht als een bonte specht (SF)
Besmuikt lachen was wel het minst dat ik kon doen tijdens lezing van dit verhaal. Een arme keukenjongen wordt slachtoffer van de god Yuckla. Alles lijkt mooier dan het is. Wederom een pracht van een verhaal met onverwachte en onvermoede gebeurtenissen!
– Tais Teng – Hoe te handelen bij het ontwaken naast een gewurgde graaf, een vijfstappenplan (SF)
Ditmaal een hardop grinniken, gelardeerd met enige luide uithalen. Het kan niet op, maar alweer een schitterend verhaal van list ende bedrog. Er is slechts een ding dat me ongerust maakte. Hoe kwam de dode graaf vanuit zijn bed op de binnenplaats terecht? Voorgaande tekst meermalen bestudeerd hebbende, blijft het voor immer een raadsel!
– Tais Teng – Een cartografie van de Diepere Hel (SF)
Alweer een verhaal met een mindblowing manier van verplaatsing. Dwars door miljarden jaren heen, onzichtbaar te zijn… een volmaakte manier om te roven. Maar alles heeft zijn prijs. Waanzinnig verhaal met een einde alsof dat het einde niet is, maar pas het begin. Maar toch… er komt verder niets meer!
– Tais Teng – De zwaardentemmer van Sotar (SF)
De vrouw van de zwaardentemmer wordt ergens, daar waar de zon een onbeduidende gele ster is, in de tijd opgesloten. Om haar terug te krijgen moet hij betoverde wapens omsmelten. Waarom? Wel…
– Tais Teng – De gewijde stilte van dodensteden, door geen voetstap verstoord (SF)
Gruwelijk in zijn einde, magistraal in zijn voltooiing! Maar… ook met humor getooid. Het gezegde “Op ieder potje past een dekseltje”, krijgt hier een geweldige Teng betekenis!
– Tais Teng & Roderick Leeuwenhart – Trolkeien, of het beenderschip der wrake (SF)
Prachtig verhaal, dat misschien ietsie prachtiger is, omdat het samen met Roderick Leeuwenhart geschreven is. Het heeft een pracht van een grumor. Als je “Ik ben genaaid” leest, dan weet je wat ik bedoel! Mooi verhaal vol van mogelijkheden, maar ook vol van onmogelijkheden, maar vooruit… het is fictie! Lang leve de fictie (3x hoera)!!!
– Tais Teng – Ogen zo blauw als de hemels op een miljard jaar oude mozaïek (SF)
Een kort maar hevig detective verhaal. Wie is de moordenaar van de furie? Elementair, m’n beste Watson!
– Tais Teng – De schaduwen van Chaon Gacca (SF)
Akelig mooi verhaal in tweeën en met een onverwacht, doch logisch einde. Een stad overmeesterd door schaduwen, wordt weer tot leven gewekt. Als je de schaduwen, die altijd hetzelfde pad volgen, maar weet te ontwijken. Maar als je dat nou niet doet?
– Tais Teng – Het verhaal van de boerenzoon en de wonderbaarlijke lappenpop (SF)
En… alweer een schitterend verhaal met een waarachtig wondervol slot, waarin het godenmaken tot een waarlijk kunststuk wordt verheven. Elk probleem zijn eigen god, of… godin natuurlijk!
– Tais Teng & Jaap Boekestein – De Duivelskelk en het plakkaat van de Ware Vorsten (SF)
“En… alweer het laatste verhaal”, sprak hij licht verdrietig, stiekem een geplengde traan uit de ooghoek vegend. Het was mooi, maar er is niet meer. Hoe krijg ik het gevallen gat ooit weer gevuld? Maar het was mooi, samen met Jaap ditmaal. Als je het koningschap steelt is het logisch dat het ook weer van jou gestolen wordt! Poets, wederpoets, zogezegd!!! Het verscheen eerder in: ‘Wonderwaan 53’.

Ik kan niet anders zeggen, dan dat ik van deze verhalen genoten heb. Viel het op? Smeuïg als die van Clark Ashton Smith. Helaas was ik niet meer te intimideren als destijds, toen ik nog een broekie was. Maar… ik word nu ingepakt door de grumor en de prachtige vondsten van Tais en kornuiten. Mooi!!!

Rest mij nog een woord van dank en waardering te spreken tot Theo Barkel, uitbater van uitgeverij Macc, die aandurfde dit prachtige boek uit te geven. Hiermee, en wel als kers op de taart, ben je, wat mij betreft, officieel benoemt als beste uitgever in het Nederlandse taalgebied, van Fantastieke bundels en anthologieën! Gefeliciteerd, Theo!!! De volgende graag!!!

Jos Lexmond

Bart De Wolf – Het geheim van de vulkaan

Wolf-Geheim-van-de-vulkaan.jpg

Bart De Wolf – Het geheim van de vulkaan (JHO)
Monsters & mislukte superhelden 2
Uitgeverij Hamley Books, Puurs-Sint-Amands (2023)
188 pagina’s; prijs 17,99
Omslag: PsyCat Cover Design/Designs by Lotte

Op de vraag van Bart of ik zijn tweede boek, Monsters & mislukte superhelden, deel 2, wilde recenseren, zei ik meteen dat ik dat graag wilde doen. Net zoals ik dat deed, toen Remco Meisner vroeg of er iemand was die het eerste deel wilde recenseren. Ik stak toen meteen mijn vinger op. Ik wilde mij de kans niet laten lopen om eens eenzijdig te reageren, na de verbale oorlog (zonder kogels, maar met aardige woorden) die Bart en ik voerden over en door de rijmelarijen die in Fantastische Vertellingen verschenen en die ik buiten mijn recensies hield, omdat ik er geen verstand van had (en nog steeds niet heb).

Dit alles is inmiddels al weer meer dan een jaar geleden. Ik schreef een mooie recensie over een mooi jeugdboek. Kijk wat ik destijds afsluitend schreef: “Het is geweldig geschreven. Het heeft alles wat een jeugdboek nodig heeft en ik heb het met plezier tot mij genomen, maar… het einde. Daar heb ik toch nog wat over te zeggen. Het is altijd meer dan goed als een verhaal eindigt met een klap en niet zacht jankend. Maar om te eindigen in het midden van het verhaal… Dat is een no go. Er hoort een einde te zitten. Je mag natuurlijk een cliffhanger lanceren als teaser voor het volgende boek, maar niet zomaar stoppen en de lezer er mee laten zitten. En dat is wat ik voelde… teleurstelling… ik was er mee blijven zitten, en dat gebeurt weinig tot nooit”.

Dat was niet niks, toch? Dus ik was wel benieuwd hoe het verhaal in ‘Het geheim van de vulkaan’ verder zou gaan. Het begon met een opdracht aan mij. Superleuk! Er stond: “Voor Jos! Veel griezelplezier! Welkom in het kamp van de Mislukte Superhelden!” met nog een geinig tekeningetje van een stilistisch vampiertje. Zoals gezegd: Superleuk!!! En… daarna: “Wat er in het vorige boek gebeurde (maar je misschien al vergeten was). Dat is echt heel erg handig, want ik was het eerlijk gezegd absoluut allemaal vergeten. Als je eens wist wat ik allemaal las in een goed jaar tijd. Niet normaal. Maar goed… nu weet ik het weer. Wat gebeurde er veel in dat eerste boek zeg! Het was ook wat ik eerder schreef! Het boek eindigde op het punt dat Haroen met Floris, zijn beste vriend, in zijn armen compleet uitgeput door de tunnel in de vulkaan loopt… Inderdaad, drie puntjes. Drie irritante puntjes. We zijn een goed jaar verder en eindelijk kunnen we verder.

De vulkaan zit vol met kinderen met superkrachten. Floris en Haroen worden niet heel erg vriendelijk ontvangen, hoewel ze schone kleren en wat te eten en drinken (oud brood en lauw water) krijgen. Haroen doet hun verhaal en de kinderen showen hun superkrachten. Tot Floris geconfronteerd wordt met Slobber en zijn zus. Walgend vertrekt hij en loopt een willekeurig gang in en verdwaalt acuut. Oriëntatie is nooit zijn sterkste punt geweest.

Het duurde even. Het voorstellen van al die kinderen met superkrachten duurde wat lang, maar nu ging dan toch het avontuur spannend verder. Om… weer te eindigen met de belofte naar meer, maar gelukkig niet zo irritant als in het eerste deel. Natuurlijk… er zit weer een cliffhanger aan het eind, maar dat mag. Het is een belofte naar meer. Veel meer, nog veel meer… laat maar komen, zou ik zeggen!!!

Jos Lexmond

John Flanders/Jean Ray – Bizarre verhalen (Diverse genres)

Flanders-Bizarre-verhalen.jpg

John Flanders/Jean Ray – Bizarre verhalen (Diverse genres)
Poespa Producties, Gent
Samenstellers: André Verbrugghen & Johnny Bekaert
Vertaling/Bewerking/Franse teksten: André Verbrugghen
Omslag: Steven Van Hasten
Illustratie: Johnny Bekaert

John Flanders/Jean Ray en voorlopig nog een elftal aan pseudoniemen, maar officieel gewoon Jean Raymond Marie de Kremer geheten. In de vele jaren die achter me liggen, heb ik veel van zijn verhalen tot me genomen, waarvan behoorlijk wat in de vorm van Vlaamsche Filmkens (Vlaamse Filmpjes). En de vele anderen… geen idee. In ‘Bizarre verhalen’ leer ik, dat hij onder de naam Jean Ray 7 romans en novellen en wel 550 korte verhalen geschreven heeft en in totaal met al zijn pseudoniemen samen, wel 21 romans en novellen en 930 korte verhalen. Dat is meer dan Tais Teng tot nu toe geproduceerd heeft én dat wil wat zeggen! In Fandata staan nu een dikke 250 titels, maar dat wil niet alles zeggen. In Fandata staan alleen Fantastieke titels dus ik ben ervan overtuigd dat wel lang nog niet alle Fantastieke titels van Jean Raymond Marie de Kremer gevonden hebben. Misschien dat er uit ‘Bizarre verhalen’ er weer een aantal bijkomen. We zullen eens gaan kijken.

– John Flanders – De kipper (geen fantastiek)
Toch wel een gedateerd verhaal over het stranden op een onbewoond eiland met wat gruwelijke details. Geen Fantastiek
– John Flanders – De nacht van Blackfriars (geen fantastiek)
Verhaal doet in eerste instantie aan als een spookverhaal, maar krijgt later een logische verklaring.
– John Flanders – Het beest der Ladronen (HO)
Met enige aarzeling geef ik dit verhaal een Horror duiding. Het gaat over een plant over menselijke trekken beschikt. Of misschien liever… een plant met verstandelijke vermogens. Er is geen verklaring, maar toch…
– John Flanders – Toen de mist kwam en optrok (FA)
Wederom met gerede twijfel, maar dit keer ietsje minder. Dit keer vertelt het een warrig, maar toch leuk, verhaal in de wazige flarden van de mist. Een thuiskomst is na het thuiskomen en na het optrekken van de mist niet meer het huis, waarin de hoofdpersonen thuiskomen tijdens de mist. Een onoplosbaar raadsel.
– John Flanders – Een scheepsboek (HO)
Vreemd maar intrigerend verhaal. Een man op de vlucht voor de politie, gaat aan boord van de Endymion (waar kennen we die naam ook al weer van? Quizje?), terwijl de kapitein toekijkt. Hij verstopt zich in een roeiboot. Als de politie onverrichter zake weer vertrokken is, haalt de kapitein hem uit de boot en maakt hem tweede stuurman. Uiteindelijk blijkt iedereen aan boord dood te zijn, maar functioneren als zijnde levend. Uiteindelijk… nee, ik verklap niets. Zelf lezen!!!
– John Flanders – Het huis met de drie kaarsen (FA)
Een inbreker en een spook. Ten kostte van zijn hand moet de inbreker de drie kaarsen doven. Een spookverhaal zonder weerga. Het kost wat, maar dan heb je ook wat!
– John Flanders – De domme partner (FA)
Een aan lager wal geraakte goochelaar met verouderde trucs, komt nergens meer aan de bak en raakt aan de bedelstaf. Slechts één keer kan hij zichzelf nog bewijzen en dan… leuk verhaal met een tijdloze inslag!
– John Flanders – Meneer de Smet (FA)
Meneer de Smet. Geliefd in de buurt waarin hij woont. Verworden ineens, door een afbeelding van een van hen, tot de risee van diezelfde buurt. Uiteindelijk sterft hij aan een hartinfarct en na zijn dood… Leuk verteld verhaal, oorspronkelijk uit 1948, wat de geschoktheid van de buurtgenoten verklaard.
– Jean Ray – De duizendpoot (HO)
Een wat vreemd verhaal over duizendpoten en lijken die gaan spoken, overgoten met kummel en genever (nee, geen tikfout). Het is duidelijk dat het monster, de duizendpoot komt, maar komt het voor de toeschouwers?
– Een spin in de bovenkamer (HO)
Een verhaal over een besmetting. Een besmetting, of een vorm van besmetting, zo je wilt, dat een verandering ten gevolge heeft. Een waarvan ik, een meereizende, welhaast een slachtoffer werd. Prachtig verteld, maar ondanks dat (of misschien dank zij dat), gruwzaam!
– Het liedje van Big Nose (geen fantastiek)
Aardig verteld, maar ondanks dat, een onbegrijpelijk verhaal. Duidelijk achterhaald en uit de tijd.
– De vreselijke meneer Jones (geen fantastiek)
In eerste instantie lijkt het een duivel in mensengedaante verhaal. Achteraf gezien is alles veroorzaakt door een hallucinerende schelp.
– Wahoe… Wahoe… (FA)
Verhaal over een stuurman die een vrouw van Uen redt van zijn kapitein. Uiteindelijk springt ze van boord, maar blijft daarna als goede geest bij ben en helpt hen waar ze kan. Mooi spookverhaal!
– Jean Ray – De laatste reiziger (HO)
Spookverhaal van de bovenste orde. De spanning wordt dermate opgevoerd, dat het niet meer te harden is. Zelfs de laatste uitweg is niet meer veilig!
– Jean Ray – De geschiedenis van de Wûlkh (HO)
Vreemd en onvatbaar eindigend verhaal, waarin een taxidermist en een jager uitgedaagd worden een Wûlkh te vangen in de Fern. Dat is een gebied, berucht door zijn drijfzand, dat al verschillende slachtoffers gemaakt heeft. Zelfs de hond Tempest vertrouwd het niet en gaat er vandoor.
– John Flanders – Merry-go-round (HO)
De vervanging van een kapot gedrukt paard in een draaimolen krijgt een duivelse uitstraling, maar doet het daardoor goed bij de jeugd. Maar vreemde dingen gebeuren. Bijvoorbeeld als het hele spul, de draaimolen dus, op hol slaat, en meer… Prachtig verhaal dat in de loop van de tijd niets van zijn spanningsopbouw verloren heeft.
– John Flanders – Een ongewoon kerstmaal (geen fantastiek)

Geen fantastiek! Doch… dolle pret! Leve de chefkoks!!!

Prachtige bundel met klassieke verhalen van John Flanders en Jean Ray, de meeste uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Het merendeel is echter, in mijn perceptie, nog prima leesbaar. Flanders/Ray was een rasverteller. In het voorwoord werd gesuggereerd dat Flanders wel 930 verhalen schreef én dat er vervolgbundels zullen gaan verschijnen. Prachtig!!! Ze zijn van harte welkom!!!

Nog een woord van bewondering voor de samenstellers van deze bundel: André Verbrugghen en Johnny Bekaert. Hoe zorgvuldig en (bijna) compleet zij zijn, daar kunnen anderen nog eens een goed voorbeeld aan nemen. Slechts een ienieminie puntje van kritiek. De Franstalige titels ontbreken bij de verhalen van Jean Ray en dat is jammer. Maar verder… niets dan lof!!!

Jos Lexmond

Weirdo’s 144 (36 Jrg. Nr. 4)

w-144-vp.jpg

Weirdo’s 144 (36 Jrg. Nr. 4)
anti-postmodernistisch literair (k)wartaalschrift (op) een kruispuntje
Hubert Van Eygen, Kinrooi, België (December 2023)
36 pagina’s; € 3,80 (jaarabonnement (4 nummers) € 13,00 voor België en € 15,00 voor Nederland)
Samenstelling: Hubert van Eygen
Omslag: Onbekend/Frank Roger (achterzijde)
Verkrijgbaar… stuur een mail naar hubert.vaneygen@skynet.be

Altijd weer meer dan een genoegen Weirdo’s in de brievenbus te vinden. Ondanks het feit dat dit het derde nummer is sinds ik mezelf erop abonneerde, ben ik er zeker al aan gewend. Het heeft een tijdje geduurd voordat ik er aan toe kwam een recensie te schrijven (druk, druk, druk!), maar nu dan toch!

De omslag is met van alles getooid, maar de betekenis van de tekst: “Alledaagse gruwel of een trap naar de hemel?” ontgaat me geheel en al. Of het moet zijn dat de gruwelijk grote fles Chimay weer leeg is! Op de eerste pagina opent het tijdschrift met het gedicht ‘Konijn’ van Finn Audenaert. Ook daar wordt al gesproken van: ‘Alledaagse gruwel met pruimen’. Zou Alledaagse gruwel het thema zijn? Het zal voor altijd een raadsel blijven, vrees (nou ja… vrezen!) ik.

Gaan we maar over naar de verhaleninhoud van deze Weirdo’s 144!

– Frank Roger – Het leger (HO)
Sneeuw… in de oorsprong… een vlok. Meerdere vlokken, samengeperst, een bol. Hoe meer samengeperste vlokken, hoe grote de bol. Meer bollen: een sneeuwpop. Eentje, is ok! Maar meerdere… Suggestief verhaal dat niet te negeren is!
– Guy van Hoof – De hemel heeft geen dak (Artikel)
Blijkbaar de 50ste ‘De hemel heeft geen dak’. Proficiat! Artikel met veel waarheden, maar ook (voor mij dan) enige twijfels. Zoals ene Theo Hiddema… een Nederlandse advocaat en politicus. Een discutabel figuur, als je het mij vraagt. Iemand waar ik, niet met plezier naar kijk!
– Ries van ‘t Bergje – Het romantische lot van een kleinschrijver (Geen Fantastiek)
Leuk verhaal (maar geen fantastiek) over een schrijver die wel gedacht herkent te worden om de verkeerde redenen. Aan lager schrijfwal geraakt dus.
– Bruno Lowagie – Anates ex machina (SF)
Bijzonder humorvolle vertelling. Kort maar krachtig. Een gevalletje wishfull thinking aan de hemel. Wereldnieuws en … wereldnieuws.
– Hubert Van Eygen – De verwondering stopt nooit… (Necrologie)
Hubert van Eygen staat stil bij het overlijden van Nicole Van Overstraeten. Een snelle blik in Fandata leert mij dat zij enige Fantastieke verhalen publiceerde in Portulaan. Er zijn er slechts twee vermeld, maar nog lang niet alle Portulaan’s (net als Weirdo’s) zijn reeds opgenomen in Fandata. Hopelijk komt daar snel verandering in en worden dan meer Fantastieke verhalen van Nicole opgenomen, zodat haar literaire erfenis, qua Fantastiek, te bekijken is.
– Finn Audenaert – Sneeuwval (SF)
De toekomst van de verslavende middelen. Een uitgebreid interview met een kosten-baten analist. Een voordeel… gedeeltelijke verrassing is inbegrepen.
– Lowagie, Bruno – Dat zijn zorgen voor gisteren (SF)
Ook al knutsel je je eigen tijdmachine in elkaar, zijn de problemen waar je in terecht raakt niet te overzien. Ook al lever je het apparaat in bij de kringloop. Als de deksel van de pot is… Lezen!!! Dit is dolle pret!

Dit was Weirdo’s 144. Buiten gedichten en een bespreking van een dichter en de tijdschriften In Tenebris en Portulaan, is alles aangekaart en gewogen. Er stond weer veel leuks in Weirdo’s 144, voor elk wat wils. Het is weer lijdzaam afwachten op het moois van de volgende!

Jos Lexmond

Vampieren en Demonen. Griezeljaarboek 2023

Vampieren-en-Demonen-2023.jpg

Vampieren en Demonen. Griezeljaarboek 2023 (DIV)
Uitgeverij MACC, Rijen (2023)
214 pagina’s; prijs 18,95
Omslag: Tais Teng

Uitgeverij Macc begint steeds meer op een juwelier te lijken! De ene na de andere uitgave zijn parels te noemen. De een schittert misschien ietsje harder dan de ander, maar wat mij betreft, blinken ze je allemaal tegemoet!

Nu dus de tweede en 2023 editie van Vampieren en Demonen. Zoals je misschien weet, ben ik gek op horror (qua verhalen dan). Nog net niet zoveel als van SF, maar het scheelt niet veel! Dit nieuwe deel is als een nieuwe nagel aan de doodskist, en… er kunnen er, naar mijn bescheiden mening niet genoeg in gejenst worden in de toekomst! Dit volgende schreef ik als commentaar op de eerste editie: “Moge het, wat mij betreft, tot in lengte van jaren verschijnen. Als het meer dan voldoende vette verhalen in zich op zal nemen, zal het snel meer vlees op de botten krijgen. Overgewicht is hier geen dooddoener. Want dat is eigenlijk het enige bezwaar dat ik zie. Het is nog maar een dunnetje”.

Wel… het dunnetje is behoorlijk aangekomen zonder, overigens, lijvig te worden. Zeventig pagina’s maar liefst meer én ditmaal twaalf verhalen én… wat voor verhalen. Als je alleen al naar de namen kijkt, dan loopt het water je in de mond!

En dan… last but not least… deze Vampieren en Demonen heeft Theo opgedragen aan Eddy C. Bertin. Dat doet me goed. Hij wordt niet vergeten en dat is geweldig!!!

We zullen we de verhalen eens van dichtbij bekijken.

-Tais Teng – Vriendin voor één nacht (HO)
Omslagverhaal. Prachtige opening. Een betere kan je je haast niet voorstellen! Tais Teng is van alle markten thuis en horror is een van die markten! De schlemiel van de school, eentje die als schoolvoorbeeld geldt om te pesten, wordt uitgedaagd om een meisje mee te nemen naar het eindexamenfeest. Thuis weet hij de Clavis Infernalis te vinden in de boekenkast van zijn vader… leuk én onvermijdelijk!!!
-Theo Barkel – Cerberus (FA)
Misschien vernoemd naar een verhaal van Eddy C. Bertin? Wie zal het zeggen! In ieder geval schopt Theo heel de Griekse mythologie ondersteboven. Zijn hoofdrolspeler leeft, sterft en leeft weer, om uiteindelijk te eindigen in wat voor voorgeborchte dan ook. De keuze is reuze, zullen we maar zeggen!
-Guido Eekhaut – De attractie (SF)
Tegen een achtergrond van een dystopische en vrij onaanlokkelijke toekomst, speelt zich in een verlaten wegrestaurant, een verhaal van ontreddering, raadsels en circusattracties af. Wat is er gebeurd… en waar… en hoezo? Een verhaal om nachtmerries van te krijgen!
-Jaap Boekestein – Onderworpen aan de sleutel der Ouden (HO)
Jaap Boekestein presenteert hier een ingrijpend Chtulhu verhaal! Angst en pijn! Is het een typisch Chtulhu verhaal? Ik zou het zeker wel zeggen, maar dan wel een moderne versie! Lovecraft… eat your heart out! Magnifiek naar een hoogtepunt gebracht!!!
– Esther Geurts – De vlek (HO)
Esther Geurts… ken ik haar? Effe checken! Ja… ik ken haar (Verhalen Vertellers 5 (2023)), maar het maakt niet uit! Ik ken haar nu zeker! Geweldig griezelig verhaal. Een man opgesloten in zichzelf? Een vlek in zijn ogen, nadat er foto van hem is gemaakt. Horror met een hoofdletter H!!!
-Johan Klein Haneveld – Ondergrondse ruimte (HO)
Johan bouwt heel langzaam de spanning op. Er is ruimte voor ontspanning, rust, innerlijke stilte, dat soort dingen, maar dan… het ultieme einde!!! Prachtig opgebouwd en onbeschrijfelijke horror. Ook al met een hoofdletter H!!!
-Johan Deseyn – De Afslag (YHO)
Johan Deseyn schreef een Young Adult verhaal over vrijdag de 13e en de gevolgen van een afslag in het metrostelsel. Drie jongens maken een trip en worden geconfronteerd met hun eigen sterfelijkheid. Spannend verteld griezelverhaal!
-Karel Smolders – De achtervolging (HO)
Achtervolgingsverhalen doen het altijd wel goed. Daarin is spanningsopbouw heel erg belangrijk. Karel Smolders is erin geslaagd om die spanning voortdurend op te bouwen en die niet te laten verslappen. De achtervolging doet me denken aan een ander, soortgelijk verhaal, maar welk. Was het van Stephen King? Hoe dan ook… prima en angstaanjagend verhaal!
-Martijn Kregting – Leegstand (HO)
Jonathan in Londen. Wat doet hij hier? Hoe komt hij hier? Waarom moet hij naar Kings Cross en wat moet hij daar? Allemaal vragen waar hij niets mee kan. Als hij aankomt in hotel Kings Cross, dan wordt hem een kamer toegewezen. Kamer 512. En… in die kamer… Immer angstwekkender verhaal door iemand die zichzelf kwijt is, zo lijkt het wel. Steeds verder bij zichzelf vandaan raakt. Wat is er loos?
-Johan Klein Hanaveld – Echt uit de kloof (HO)
Johan schreef een Lovecraftiaans verhaal. Suggestief tot de laatste letter en niets aan de verbeelding overlatend. Spullen in een kloof in Nagaal neer gelaten, muteren. Worden vervuld door het kwaad dat in de kloof leeft, en wordt veel geld waard. Bijzonder griezelig verhaal.
-Guido Eekhaut – Een huis verdwijnt niet zomaar (HO)
Eem bizar verhaal, dat mag ik wel zeggen, denk ik! Maar ook eng, ook dat mag gezegd worden. Zeker als je, net als ik, geplaagd word door geheugenproblemen. Het probleem met de hoofdpersoon in het verhaal is, misschien wel, dat… ofwel hij, ofwel het meisje dat privéles van hem krijgt, echt of niet bestaand is. Ofwel bestaand, maar in een… shit… ik kom er niet meer uit! Ben Ik wel…
-Tais Teng – Wek de Jager, Een Maya Noir Verhaal (FA)
Tais Teng blaakt in dit verhaal van de gave van vertellen. Dit keer een verhaal losjes gebaseerd op de Maya en Azteken. Mythologie en een losse alternatieve aarde, volgepropt met aanwijzingen uit alle fantastische werelden, waarvan de meesten prachtig beschreven zijn én bijna waar. In deze wereld leeft de verstoten krijger Xulab, die de opdracht krijgt het verloren ei van de Slapende God te zoeken. Het ei is ontvreemd en moet teruggevonden worden voordat de Slapende God ontwaakt en op een vreselijke manier wraak neemt. Pracht van een verhaal in de wrede en nietsontziende wereld van de Maya’s, Azteken, Apachen (?) en Toearegs (?)!

Met dit laatste geweldige verhaal is er weer een (ontijdig) einde gekomen aan deze geweldige anthologie. Alle verhalen, zonder enige uitzondering, zijn van hoge kwaliteit en dus is het gehele boekwerk een horrorbundel van formaat geworden. Hierdoor zal het een hele toer worden voor Vampieren en demonen. Griezelhandboek 2024 om nog dikker (qua pagina’s) te worden, nog meer verhalen te bevatten en nog hoger te scoren in kwaliteit. Maar ik ben ervan overtuigd dat Theo er alles aan gaat doen om dat te bereiken. Hoe het ook zij… ik zal het met meer dan genoegen gaan lezen om te kijken of het gelukt is!!! Ik ben uitermate benieuwd!!!

Jos Lexmond

Portulaan (40e Jrg. Nr. 157, 1e kwartaal 2024)

Portulaan-157.jpg

Portulaan (40e Jrg. Nr. 157, 1e kwartaal 2024)
driemaandelijks cultureel tijdschrift
Ludo Noens, Ukkel, België (December 2023)
44 pagina’s; € 7,00 (jaarabonnement (4 nummers) € 15,00 voor België en € 27,00 voor Nederland)
Samenstelling: Ludo Noens
Omslag: Uit ‘A Christmas Carol’, door: Arthur Rackham
Verkrijgbaar… stuur een mail naar: ludonoens@yucom.be en vraag een proefnummer aan

Het nummer voor het eerste kwartaal van 2024, ontving ik (weet niet meer wanneer precies) wel vroeg in december 2023 al! Dan ben je behoorlijk laat met je recensie, hoor ik je al zeggen! Dat klopt. Veel te recenseren en weinig tijd om het in te doen! Maar goed… nu dus!

Zoals bij alle tijdschriften kijk ik voornamelijk naar de Fantastieke verhalen. Van de gedichten, die heel erg mooi kunnen zijn, heb ik weinig tot geen kaas gegeten, dus die laat ik aan me voorbij gaan. Alsmede ook de niet Fantastieke essays, artikelen en wat dies mee zij, laat ik onbesproken passeren, maar niet…

-Kris Huygen – De Fantastiek van Vernon Lee: zoeken naar schoonheid – schilderen met woorden (artikel)
Mooi en uitgebreid informatief artikel over de schrijfster Vernon Lee (Violet Paget), die maar mondjesmaat vertaald is in het Nederlands, maar toch een behoorlijke aandacht heeft getrokken. Zie voor bibliografische info over haar in het Nederlands gepubliceerde verhalen in Fandata.nl.
-Bruno Lowagie – Uit de mist der middeleeuwen (FA)
Leuk verhaal met een meer dan onverwachte afloop. Wat het verglijden van de tijdvakken wel niet vermag!
-Jan Bauwens – Artificiële Intelligentie (Artikel)
Artikel van Jan Bauwens over AI. Interessante en aparte kijk op de zaken. Het zet je aan het denken! Toch zijn er wel vraagtekens te plaatsen. Bijvoorbeeld… wat heeft: “W.O. III, een ruzie om de Tempelberg”, er in vredesnaam mee te maken?
-Frank Roger – Babypoeder (FA)
Briljant verhaal! Het gegeven is simpel, maar je moet er wel opkomen. A crazy mind is a joy for ever! Een kleine, weliswaar licht aangepaste, Oscar Wilde zou hier zomaar van toepassing kunnen zijn. Alweer een schoonheid in eenvoud verpakt!!!
-Ellen Goedman – Recensie: In Tenebris 2 (recensie)
Mooie recensie van het tweede nummer van In Tenebris. In eerste instantie had ik het niet gelezen, omdat ik niet beïnvloed wilde worden. Ik moest namelijk mijn eigen recensie nog schrijven. Niet gezien, maar toch geïnteresseerd? Zie hier: https://www.ncsf.nl/blog/2024/02/02/in-tenebris-thema-wat-schuilt-in-de-wolken/
-Finn Audenaert – Topsport (FA)
Finn Audenaert begint toch wel zachtjesaan (en zoveel verhalen heeft Finn nog niet gepubliceerd) bij de Ultra (inderdaad met een hoofdletter) originele verhalenschrijvers te behoren. Vertellingen over dingen als verdrinken in een kop koffie als onderdeel van een wedstrijd, een weddenschap. Er moet een rare, maar boeiende kronkel in het hoofd van Finn zitten. Alweer een prachtige verrassing op wit papier!
-Ludo Noens – Hunkeren naar een Zuiver Land (artikel)
En als afsluiting een Fantastisch Realisme artikel van Ludo Noens. Niet dat ik daar veel fantastisch, maar wel veel realisme in kan ontdekken. Niet mijn pakkie an, om zo maar eens te zeggen. Maar… indien je er wel interesse in hebt… er komt nog een (of meer) vervolg(en)!

Zo had Portulaan 157 weer voor ‘elck wat wils’ en voor mijzelf, had ik weer een meer dan bovenmatige belangstelling voor de verhalen en die waren zeker weer de moeite waard. Nu is het weer wachten op de volgende, wat we maar weer in lijdzaamheid doen!

Jos Lexmond

Kim Stanley Robinson – Het ministerie voor de toekomst

Ministerie-voor-de-toekomst.jpg

Kim Stanley Robinson – Het ministerie voor de toekomst (SF)
Oorspronkelijk: The Ministery for the Future (Orbit Books) – 2020)
Starfish Books, Amsterdam (2023)
634 pagina’s, € 30,00
Vertaling: Menno Grootveld
Omslag: Zsa Zsa Linnemann, Studio ZenZ

Toen ik op Facebook een aantal foto’s zag van het bezoek van Kim Stanley Robinson op 7 november 2023 aan Paradiso te Amsterdam en ze met veel interesse bekeek, viel mijn oog op de titelpagina van ‘Het ministerie van de toekomst’ en… het kwartje (of 20 eurocent, zo u wilt) viel niet. Nog een blik en het viel nog steeds niet. Een derde blik (waarom ik dat deed is me nog een raadsel) en toen trof het me als een blikseminslag! Verdomd!!! ‘The Ministery of the Future’, vertaald??? Het leek me een totale onmogelijkheid. Hoeveel keer had ik er al niet verlekkerd naar gekeken op Fantastic Fiction? Ik had de moed allang opgegeven dat het ooit nog eens vertaald zou gaan worden en dan was het er ineens. Ik heb toch gauw nog wat onderzoek gepleegd, of het echt zo was en het was echt zo. Ik doe voor het NCSF niets dan onderzoeken naar wat er verwacht wordt de komende tijd en deze had ik gemist! Men kan zich afvragen hoe betrouwbaar die lijstjes eigenlijk wel zijn. Maar goed… ‘Het ministerie voor de toekomst’. Flabbergasted was ik! Snel maar weer de stoute schoenen aangetrokken en Starfish Books benaderd voor een recensie-exemplaar, wat ik per omgaande ontving. Mij hoorde niemand meer voorlopig!

Want… een flinke pil is het! Als tussendoortje, de Engelse uitgave had maar 568 pagina’s, dat scheelt toch een stuk! Maar goed… de Duitsers hadden nog meer te lezen, die uitgave telde maar liefst 716 pagina’s. ‘Das Ministerium für die Zukunft’ won daarmee wel de Kurd-Laßwitz-Preis in 2022.

Van Kim Stanley Robinson waren slechts vijf boeken en welgeteld, één verhaal vertaald (volgens Fandata.nl) in het Nederlands. De Capital Code trilogie en de eerste twee Mars boeken (Mars: De Rode Planeet en Mars: De Groene Planeet), op het laatste deel: Mars, De Blauwe Planeet, daar wachten we nog steeds (sinds 1994) op. Voor de rechtgeaarde SF liefhebber een regelrechte teleurstelling, want Kim Stanley Robinson was het meer dan waard vertaald te worden! Dus… als je het nog niet door had… ik ben heel erg blij met deze vertaling!!!

Waar gaat het over? In januari 2025 wordt een Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering in Zürich, Zwitserland opgericht. Iemand in de pers noemde de Werkgroep ‘Het ministerie voor de toekomst’ en die naam was het voortaan.

Het boek begint met deze top zin: “Het werd steeds warmer”. En even verder: “Het was ook te heet om te hoesten; lucht naar binnen zuigen was als ademen in een oven, zodat je wéér moest hoesten”. En weer wat verder: “Metalen oppervlakken die belicht werden door de zon branden als je ze aanraakte; hij kon zien dat er hittegolven boven heen en weer kaatsten, als de lucht boven een barbecue”. Dat geeft de sfeer wel een beetje weer als in een doorsnee stad in Uttar Pradesh in India een verstikkende hittegolf leidt tot een massale sterfte.

Een dermate start van het verhaal trok ondergetekende als een magneet het boek binnen en walste me dwars door het gebeuren heen. Een verhaal dat zo dystopisch is, dat je er als huidige, weldenkende, aardebewoner er de koude rillingen van krijgt en spontaan bang wordt voor de toekomst van je kinderen en kleinkinderen. Kim Stanley Robinson geeft in fictieve ooggetuigen verslagen aan waar het fout gaat en hoe de wetenschap wanhopig pogingen doen om achteruitgang te stoppen. Op Antarctica werken verschillende landen samen in een geo- engineeringproject om naar de bodem van gletsjers te boren en smeltwater omhoog te pompen om het basale glijden te vertragen, terwijl het programma meerdere andere gelijktijdige inspanningen stimuleert, zoals koolstoflandbouw en door zeilen aangedreven containerschepen voor vracht en luchtschepen voor persoonlijk vervoer. Hoe er enorme stroken Amerika teruggeven wordt aan de natuur en aan de dieren. Hoe Arabieren gekocht worden om hun olievoorraden in de grond te houden.

Het boek bestaat uit 106 korte of langere hoofdstukken, die worden afgewisseld tussen Mary Murphy, leider van het Ministerie van de Toekomst en Frank May, die de hittedood in India overleefde. Ook worden talloze hoofdstukken geweid aan verslagleggingen van lokale situaties en (semi)wetenschappelijke verhandelingen die soms wel eens storend zijn en je uit de ritme van het verhaal halen.
Ademloos heb ik het boek gelezen. Er werd op zo’n manier verslag gedaan van de gebeurtenissen, dat je er bij wijze van spreken, met je neus bovenop stond. De enige manier om er aan te ontsnappen, was het boek dichtslaan. Zelfs dan moest ik er daarna van bijkomen. Meteen daarna naar bed was uitgesloten!

Uiteraard heb ik bij Starfish Books gekeken of ze nog meer van deze klimaatfictie in hun fonds hadden. Je zou zeggen van wel, maar… nee dus! Wel een boek over ‘Eco-sabotage, of hoe je een pijpleiding opblaast’, maar dat lijkt me klimaattechnisch ook niet echt heel erg geweldig! Starfish Books lijkt zo op het oog een non-fictie uitgeverij te zijn, die met een fictie uitgave als ‘Het ministerie van de toekomst’, toch een proteststem tegen de vervuiling en de klimaatverandering menen te hebben. Zelf ben ik van mening dat dit soort fictie een groter bereik en impact heeft dan dit soort non-fictie, dat maar een klein en selectief publiek bereikt. De twee klimaatbundels als ‘Voorbij de storm’ en ‘Welkom in de broeikaswereld’, verschenen bij uitgeverij Macc, waren een succes. En… er is ruimte voor meer. In 2026 verschijnt een nieuwe klimaatbundel bij Macc, samengesteld door Johan Klein Haneveld. Dus… waarom in 2024 en 2025 (en desnoods ook in 2026) geen klimaatbundel (of andere klimaatwaarschuwingen in fictie) bij Starfish Books!!! Er is zeker plaatst voor in mijn agenda!!!

Hoe het ook zij… ‘Het ministerie voor de toekomst’ is een lezers must en een aanrader van de bovenste plank!!! Dat wilde ik maar even zeggen!!!

Jos Lexmond

Guido Eekhaut – De stad van Basalt

De-stad-van-Basalt.jpg

Guido Eekhaut – De stad van Basalt (JSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2024)
69 pagina’s; prijs 21,95
Omslag: Clavis Studio/Shutterstock (Jules Noel, American Flag on the Edge of Arctic Ocean during Kane Expedition in 1853 (1860) & Ice Bears – Davis Strait, Meyers Konversations-Lexikon (1897))

Ik weet het… ik ben nog heel erg achter met nog heel veel recensies schrijven, maar toen ik deze gisteren (zaterdag 03-02) ontving en verrast concludeerde, dat het maar negenenzestig pagina’s telde, kreeg ik ineens heel erg veel zin de boel de boel te laten en… dat deed ik. Ik liet alles uit de handen vallen en ging er eens goed voor zitten. Dit moest op een rustige zaterdagavond te doen zijn, toch? En… dat was het!

Vandaag, ook al toevalligerwijs, schreef ik een recensie van het tijdschrift HSF 284 (van het Nederlands Contactcentrum voor Science Fiction), wat ‘Het heil van de wereld’ van Guido Eekhaut bevatte. Als je daar interesse in hebt… hij zal net voor deze recensie geplaatst zijn op de site van het NCSF!

Welaan… De stad van Basalt! Wat me dus heel erg verbaasde was die 69 pagina’s. Geen idee wat het idee was om een boekje van maar 69 pagina’s uit te geven, terwijl je (normaal gesproken) al gauw bij Guido uitkomt bij, van iets tussen de twee-en driehonderd! Heeft het misschien te maken met de korte aandachtsspanne die de jeugd van tegenwoordig heeft? Geen idee! En… het had best wat langer kunnen worden, omdat ik aan het einde wel het idee had, dat er nog wel een vervolg mogelijk was! Hopelijk komt die er nog wel eens, wie zal het zeggen! Maar goed… dit was mijn verbazing, over nu naar mijn bewondering!!!

Fysiek, is er niets mis mee. Sterker nog… ik vind het schitterend!!! Prachtige gebonden uitgave (weliswaar zonder leeslint, maar die vind ik toch maar irritant, dus die mis ik niet), met een prachtige omslagillustratie! Geweldig vormgegeven. Complimenten!!! Zie, indien gewenst, hierboven voor de verklaring van de plaatjes.

Dan: het verhaal! Magnifiek!!! Er wordt geen jaartal genoemd, maar ik vermoed dat het zich omstreeks 1900 afspeelt. Het wordt voornamelijk verteld door de stuurman van het schip De Wanhoop, die op de nacht van 5 op 6 december opdracht krijgt van de oude kapitein Spriet, om een bemanning bij elkaar te zoeken voor een expeditie, waarvan het doel en de bestemming ongewis zijn. De bemanning wordt gevonden en enkele uren later vertrekt De Wanhoop al! Buiten de kapitein en de bemanning zijn er ook nog drie onderzoekers van de universiteit aan boord. Zoals gezegd… een magnifiek avontuur begint, dat meer dan boeit en wat mij betreft, veel te kort is. Maar… dat had ik al gezegd!

Ik popel om er jullie er nog meer over te vertellen, maar doe het toch maar niet. Zelf lezen en er je eigen mening over vormen, waar ik dan uiteraard, meer dan benieuwd naar ben. Dus… gewoon aanschaffen, er een mooie recensie over schrijven en die plaatsen waar ik hem kan vinden! Veel plezier!!!

Jos Lexmond