SF/F/H Gedichten gezocht!

Een leuke oproep van onze vrienden bij Ganymedes:

Voor de jaarlijkse verzamelbundel Ganymedes met sciencefiction, fantasy en horror, die in 2025 voor de 25ste keer zal worden samengesteld, zijn we op zoek naar niet eerder gepubliceerde gedichten in deze genres. Het accent van de bundel ligt op korte verhalen, maar sinds 2012 worden ook gedichten opgenomen, onder andere van Ingmar Heytze, Nanne Nauta, Leo Mesman, Titia Beukema, Fred Bloemink, Annette Akkerman, Jan J.B. Kuipers en Martijn Adelmund. De bundel wordt samengesteld door Remco Meisner en Paul van Leeuwenkamp. Inzenden is mogelijk tot 1 juni 2025 naar info@fantastische-vertellingen.nl
Zie voor alle regels: www.ganymedes.net

Voor het insturen van korte verhalen kunnen jullie uiteraard ook altijd bij ons eigen verenigingsblad HSF terecht.

2024 ESFS Awards

De ESFS Awards zijn dit weekend op Eurocon 2024 Erasmuscon in Rotterdam uitgereikt.

 

Hall of Fame Best Artist

Iris Compiet from Netherlands

 

Hall of Fame Best Author

Adrian Tchaikovsky from United Kingdom

 

Hall of Fame Best Publisher

Wydawnictwo IX from Poland

 

Hall of Fame Best Promoter

Brian Nisbet from Ireland

 

Hall of Fame Best Magazine

Phantastisch! (Klaus Bollhöfener) from Germany

 

Hall of Fame Best Translator

Anna Gustafsson Chen from Sweden

 

Achievement Award Best Work of Art

Slavic Supernatural by Antonio Filipović from Croatia

 

Achievement Award Best Written Work of Fiction

“Hopeland” by Ian McDonald from United Kingdom, nominated by Ireland

 

Achievement Award Best Dramatic Presentation

“The Sorcery School: A Fantasy Musical” from Bulgaria

 

Achievement Award Best Fanzine

[Tie]

Aner Welten Solarpunk Special from Luxembourg

SF Forum 1/2023 from Sweden

 

Achievement Award Best Work for Children

“How to bring the bees back?” by Maya Bocheva – Wiki from Bulgaria

 

Achievement Award Best Internet Publication

Landing Zone Glasgow – The Glasgow 2024 Worldcon Blog from United Kingdom, nominated by Ireland

 

Achievement Award Best Comic Book or Graphic Novel

Katana: The Battle For Valokaan, by Miroslav Petrov (writer) and Veselin Chakarov (artist) from Bulgaria

 

Achievement Award Best Event, Festival or Convention organised by Fans

Åcon 2023 from Finland, nominated by Sweden

 

Grand Master

Ian Watson

 

Meer weten over de ESFS Awards? Kijk op  https://www.esfs.info/

 

Hugo Awards 2024

De Hugo Awards 2024 zijn uitgereikt.

Best Novel

Some Desperate Glory by Emily Tesh (Tordotcom, Orbit UK)

 

Best Novella

Thornhedge by T. Kingfisher (Tor, Titan UK)

 

Best Novelette

“The Year Without Sunshine” by Naomi Kritzer (Uncanny Magazine, November-December 2023)

 

Best Short Story

“Better Living Through Algorithms” by Naomi Kritzer (Clarkesworld May 2023)

 

Best Series

Imperial Radch by Ann Leckie (Orbit US, Orbit UK)

 

Best Graphic Story or Comic

Saga, Vol. 11 written by Brian K. Vaughan, art by Fiona Staples (Image Comics)

 

Best Related Work

A City on Mars by Kelly Weinersmith and Zach Weinersmith (Penguin Press; Particular Books)

 

Best Dramatic Presentation, Long Form

Dungeons & Dragons: Honor Among Thieves, screenplay by John Francis Daley, Jonathan Goldstein and Michael Gilio, directed by John Francis Daley and Jonathan Goldstein (Paramount Pictures)

 

Best Dramatic Presentation, Short Form

The Last of Us: “Long, Long Time”, written by Craig Mazin and Neil Druckmann, directed by Peter Hoar (Naughty Dog / Sony Pictures)

 

 

Best Game or Interactive Work

Baldur’s Gate 3, produced by Larian Studios

 

Best Editor Short Form

Neil Clarke

 

Best Editor Long Form

Ruoxi Chen

 

Best Professional Artist

Rovina Cai

 

Best Semiprozine

Strange Horizons, by the Strange Horizons Editorial Collective

 

Best Fanzine

Nerds of a Feather, Flock Together, editors Roseanna Pendlebury, Arturo Serrano, Paul Weimer; senior editors Joe Sherry, Adri Joy, G. Brown, Vance Kotrla.

 

Best Fancast

Octothorpe, by John Coxon, Alison Scott, and Liz Batty

 

Best Fan Writer

Paul Weimer

 

Best Fan Artist

Laya Rose

Lodestar Award for Best YA Book

To Shape a Dragon’s Breath by Moniquill Blackgoose (Del Rey)

 

Astounding Award for Best New Writer (sponsored by Dell Magazines)

Xiran Jay Zhao

 

Meer weten over de Hugo Awards? Kijk op 2024 Hugo Awards

In memoriam Tonke Dragt

Geschreven door Jos Lexmond voor het NCSF

“Tonke Dragt is dood”.
“Wie? Tonke Dragt… ken ik niet”!
Het eerste zei ik tegen mijn vrouw tijdens het avondeten zaterdagavond. Het tweede was haar antwoord. Niet heel erg verrassend voor me, want mijn vrouw is geen lezer, maar een doener! Wij zijn een tegenstelling, maar wel heel erg complementair! Dat blijkt al uit een meer dan 43 jaar geweldig huwelijk!

Toch blijf ik het vreemd vinden, al zullen er best nog wel meer dan een handjevol mensen zijn die Tonke Dragt niet kennen. Maar… ik gelukkig wel. En volgens mij best wel vroeg. Ik las alles waar letters op of in stonden, maakte niet uit wat! Zo gauw ik kon lezen, snaaide ik overal waar kon boeken vandaan. De buurmeisjes van twee deuren verder waren de trotse bezitters van de sprookjesboeken van de Geïllustreerde Pers. De rode, groene, blauwe en gele. Die had ik al heel snel geleend. De boekenkast van mijn neef en nicht uit Gouda, werden, als we er op bezoek waren, telkenmale geplunderd. Ik las boeken uit de schoolbibliotheek en had een abonnement op de Geldropse bibliotheek. Ik stond er verschillende malen per week om er telkens drie mee te slepen.

Misschien was het eerste boek dat ik van Tonke las wel Een brief voor de koning, waarvan de eerste druk in 1962 verscheen. Toen was ik acht, dus het zou kunnen. Of Het geheim van het Wilde Woud, dat in 1965 het licht zag. Of misschien wel een verhaal, of een fragment van een verhaal ergens uit een verzamelbundel of iets dergelijks. Het maakt niets uit. Ik was, na de eerste kennismaking, in ieder geval op zoek naar ALLES van Tonke Dragt en ik las het niet slechts één keer, maar meerdere malen! En daarna nog eens én nog eens. Ik kan niet echt zeggen wat het meeste indruk op me maakte, want er is zoveel om uit te kiezen, maar Torenhoog en mijlen breed uit 1969 heeft me toch wel heel erg gegrepen, dat mag gezegd. Het speelde zich af op Venus. Wat speelde zich nu af op Venus? Bijna niets, toch? Natuurlijk, je had Onheil op Venus van John Vermeulen en de Carson op Venus boeken van Edgar Rice Burroughs, maar dat was het toch wel een beetje, niet? Er springt me verder even niets in gedachten. Mars was in ieder geval veel populairder! Torenhoog en mijlen breed was het vervolg op De robot van de rommelmarkt en werd op zijn beurt weer gevolgd door: Ogen van tijgers. Het intensiveerde de SF in mijn brein, zeker te weten!

In 2017 mocht ik de verhalenbundel Als sterren zingen recenseren. Een paar stukjes eruit: ‘Je gunt ieder mens een overzichtstentoonstelling. Niet echt aan het begin van zijn of haar leven natuurlijk, want dan is er nog niet zoveel tentoon te stellen… Maar eigenlijk meer pas dan, als het begin ver genoeg weg is en het einde hopelijk ook nog. Gewone mensen, zoals u en ik, houden normaal gesproken geen overzichtstentoonstelling. Kunstenaars wel. In die wereld komt het nogal eens voor. Bij schrijvers is het ook al niet te doen gebruikelijk, maar Als de sterren zingen kan gerust als overzichtstentoonstelling voor Tonke Dragt gezien worden. Het boek staat werkelijk bol met de prachtigste verhalen en waanzinnig mooie illustraties van de Grand Old Lady van de Jeugdliteratuur en is bedoelt voor kinderen van 0 tot 99. Waar ik me zelf ook absoluut ook onder reken’. Voor de totale recensie, kijk op: https://www.ncsf.nl/blog/2018/05/07/als-de-sterren-zingen-tonke-dragt/

Tonke Dragt kan zich met een gerust hart scharen bij alle andere geweldige auteurs die me in mijn jeugd gevormd hebben tot de persoon die ik nu ben, zoals Enid Blyton (De vijf, Noddy en talloze verhalen), Dick Laan (Pinkeltje), Wim J. Verbeeten (Rik Robberts), Edgar Rice Burroughs (John Carter van Mars), Wim van de Gaag (Paul Rogier), Klaas Norel (Engelandvaarders), Godfried Bomans (Pa Pinkelman), Marten Toonder (Tom Poes), Thea Beckman en alle bekende én onbekende sprookjesschrijvers.

Afgelopen vrijdag overleed Tonke Dragt in Den Haag op 93 jarige leeftijd. Ze zal node gemist worden, maar haar verhalen nemen ze nooit meer van ons af!!!

Jos Lexmond

Furiosa, a Mad Max story

Furiosa, a Mad Max story.

Na het succes van de Mad Max Fury Road in 2015 duur de het nog best lang voor er een vervolg kwam. Nu 9 jaar later is er nu eindelijk “Furiosa”A Mad Max story. Het betreft een prequel op Fury road en is geregisseerd door de man die alle Mad Max films tot op heden regisseerde: George Miller.

Deze film laat zien hoe Furiosa, de heldin uit Fury road, geworden is wie ze is. En wat ze allemaal heeft moeten doorstaan om dat te worden, en natuurlijk…Hoe ze haar arm is kwijtgeraakt.

Het verhaal

De film is echt meer een origine story en minder bombastisch en visueel dan Fury Road was. Het is duidelijk de bedoeling om het karakter beter te leren kennen. Wellicht om in de toekomst het verhaal verder te kunnen vertellen. Dat we dieper het karakter in gaan betekend niet dat er geen actie is. Sterker nog, er zit een 15 minuten durende vechtscene in, die geen seconde verveelt.

Furiosa was al geschreven voordat Fury Road uitkwam. Dit om het verhaal goed te kunnen vertellen en duidelijk te maken wat de achtergrond van de karakters waren. Zo ligt er ook al een 3e deel klaar “The wastlands”, wat afhankelijk van hoe goed Furiosa het doet, ook verfilmd gaat worden.

Anna Taylor Joy

Tegenwoordig is het in Hollywood de gewoonten om jong talent overal in te casten. En dat is ook in deze film het geval. Anna Taylor Joy is een groot talent en komt in veel films terug. In deze film laat ze zeker haar talent zien en je kan merken dat ze echt geleden heeft tijdens de opnamens. Maar toch doet ze nergens denken aan Charlize Theron , en lijkt er ook niet echt op. Chris Hemsworth (met een andere neus) speelt de rol van zijn leven en is een zeer overtuigende villain met een goede dosis humor. Het enige wat jammer is dat hij in bepaalde scenes erg doet denken aan Thor die hij speelt in de MCU.

Eind oordeel

Al met al is Furiosa zeker de moeite waard, en is het erg vermakelijk. Alleen omdat het niet zo groots en meeslepend is als Fury Road, kan je hem ook prima thuis kijken en hoef je er niet voor naar de bioscoop. Hij zal vast spoedig op een streaming dienst verschijnen.

Deze recensie is geschreven door Rob van der Werf.

 

 

 

 

Clank! Legacy – Acquisitions Incorporated – HSF 2023/3

Acquisitions Incorporated is een Clank! Legacy spel. (Hierna aangeduid als CLAI)

Een legacy spel, waar steeds meer van zijn, is een spel dat je een aantal keren moet spelen met hetzelfde gezelschap, omdat elk spel beïnvloed wordt door de keuzes die gemaakt zijn in het vorige spel.

Clank! is in zijn oorspronkelijke vorm een deckbuilding spel waarin je het domein van een boze draak binnen sluipt om kostbare artefacten te stelen. Hoe dieper je komt, hoe waardevoller de buit.
Je moet alleen wel voorzichtig zijn, want als je een verkeerde stap zet: Clank! Geluiden stappelen op en trekken de aandacht van de draak. Om ervoor te zorgen dat je levend ontsnapt moet je dus elke beurt opnieuw goed inschatten wat er nog lukt en wat je nog wil wagen.

Clank! is een bordspel met kaarten. Elke speler heeft zijn eigen deck en het opbouwen daarvan is essentiel. Je begint elke beurt met vijf kaarten in je hand en je speelt ze allemaal uit in een volgorde die je zelf kiest. De meeste kaarten genereren grondstoffen, waarmee je je kunt verplaatsen, nieuwe kaarten kunt kopen en monsters die je onderweg tegenkomt kunt bevechten voor voordelen of om überhaupt verder te komen op het bord.

Elke speler begint met dezelfde kaarten in zijn stapel, maar omdat je andere kaarten kunt kopen die veel verschillende dingen kunnen doen, vormt ieder speler langzaam zijn kaarten naar een eigen strategie (maar ook niet te langzaam, anders kom je er niet aan toe om ze te benutten).

Elk nieuw verkregen kaart komt eerst op je aflegstapel, dus je trekstapel wordt groter en, als het goed is, beter, elke keer dat je opnieuw moet schudden.

De basis van het spel blijft in CLAI hetzelfde.  Bij elk potje heb je twee doelen: eerst een artefact bereiken en vervolgens je beginplek weer bereiken voordat je geroosterd wordt door de steeds bozer wordende draak. Dit uit zich in een zakje dat gevuld wordt door blokjes in de kleur van de spelers naarmate ze Clank! geluid maken (soms pech, soms het gevolg van een keuze), vervolgens worden er bijna elke ronde afhankelijk van getrokken kaarten en andere gebeurtenissen een aantal blokjes er blind uitgehaald, wat leidt tot schade. Een karakter kan maar zoveel schade lijden voor hij een drakenmaaltijd wordt. Dood is dan ook dood. Je komt in het volgende potje wel weer tot leven, maar met een nadeel waar je van af moet zien te komen, en minder punten, als je al bijna thuis was, of zelfs helemaal geen, als je nog te ver de wereld in was.

CLAI is iets coöperatiever dan de oorsponkelijke Clank! in de zin dat je het met zijn allen beter probeert te doen dan een fictieve andere groep: Dran Enterprises. Of dat lukt, hangt af van heel veel (gezamenlijke) keuzes en de soms vergaande consequenties daarvan, omdat elk spel invloed heeft op het verloop van de volgende spellen. Zo komen er bepaalde optionele missies wel of niet beschikbaar.

Het voorbereiden van elk potje kan dan ook een halfuur in beslag nemen. Er worden voor en gedurend elk spel stickers aan het bord toegevoegd, kaarten aan stapels en verhaallijnen voorgelezen. Het spel vormt zich met elk potje dus steeds meer naar het gezelschap. Oh ja en er worden kaarten vernietigd, daar moet je tegen kunnen, we stoppen ze gewoon in een aparte enveloppe, maar uit het spel is uit het spel. Zonde zou je kunnen zeggen, maar voor een spel van net geen honderd euro, haal je er veel uren plezier uit, gezien elk spel tot 3 uur in beslag kan nemen. En als het Legacy gedeelte uitgespeeld is schijn je er nog verder mee te kunnen als je zeer eigen versie van een gewone Clank! Pret zat dus, wat mij betreft een aanrader.

Deze recensie, door Alice Jouanno, is eerder verschenen in HSF (2023/3).

Clank! Legacy: Acquisitions Incorporated – Dire Wolf Digital

Final Fantasy XVI – Grimdark Chocobos – HSF 2023/3

Final Fantasy XVI: Grimdark Chocobos


De roman De Goede Zoon, waarmee Rob van Essen in 2019 de Libris literatuurprijs won, is een valstrik voor lezers van Nederlandstalige literatuur. Het begint als zoveel literaire romans met een blanke man in een midlife crisis, die zijn onbestemde gevoelens uit in spitse observaties over de Nederlandse samenleving en zijn strikte christelijke opvoeding. Gaandeweg worden er echter steeds meer science-fictionelementen in de roman verwerkt, tot het eindigt als je reinste near future sciencefiction. Het boek is als drijfzand, dat de lezer van Nederlandstalige Literatuur het gevoel geeft dat die zich op bekend terrein begeeft, maar die langzaam en onherroepelijk de sciencefiction in zuigt.

De Goede Zoon, juist door deze manier van omgaan met sciencefiction, heeft mij doen beseffen dat Nederlandstalige literatuur een genre is net als sciencefiction, fantasy, thrillers en al die andere boeken die als genreboeken worden weggezet. Ook Nederlandstalige literatuur heeft zijn eigen terugkerende elementen en thema’s, verwachte verhaalstructuren en stijlelementen en zijn eigen clichés. Het is juist die geleidelijke overgang van het ene genre naar het andere dat de elementen van beide zo mooi met elkaar contrasteert.

Nu verwacht ik dat sommigen van jullie terugkijken naar de titel van dit stuk en zich afvragen wat dit alles te maken heeft met Final Fantasy, Grimdark of Chocobos. Ontwikkelaar Square Enix heeft met dit meest recente deel van een van de belangrijkste Japanse fantasycomputerspelreeksen een poging gedaan om het spel aantrekkelijker te maken voor de Amerikaanse en Europese markt. Dit is niet de eerste keer dat ze dit proberen. Sinds Final Fantasy XII uitkwam in 2006 is de serie immers steeds meer afgedwaald van de turn-based gevechtssystemen richting meer actie georiënteerde speelstijlen welke populairder zouden zijn in de westerse markt. Final Fantasy XVI gaat hier zeker verder in dan eerdere spellen in de reeks. Maar wat deze poging voor mij extra interessant maakt is dat ze dat ook proberen met dezelfde methode die Rob van Essen gebruikt in De Goede Zoon. Ze presenteren een wereld en een verhaal die sterk aanhaken op wat zij zien als de huidige standaard binnen de westerse fantasy. Gaandeweg introduceren ze steeds meer elementen uit het subgenre van fantasy dat zich de afgelopen paar decennia gevormd heeft in de Japanse computerrollenspellen (JRPGs). Net als bij de Goede Zoon is het heel verhelderend om te zien welke elementen er tijdens het verhaal achtergelaten worden.

Bij welke stroming van de westerse fantasy de makers van Final Fantasy XVI aanhaken zal wel duidelijk zijn aan de hand van de titel van dit artikel. Ze putten uit de Grimdark en dan om heel precies te zijn bij A Song of Ice and Fire/Game of Thrones van George R.R. Martin. Wat zijn nou de elementen die uit dat werk zijn overgenomen die we nog niet vaker in Final Fantasy hebben gezien? Het antwoord is simpel: middeleeuwse taferelen, veel bloed en seks.

Dit is de eerste Final Fantasy in ruim twintig jaar die zich afspeelt in een pseudo-middeleeuwse wereld: kastelen en ridders, koningen en koninginnen, prinsen en prinsessen. Natuurlijk rijden de ridders op de voor de serie iconische loopvogels genaamd Chocobos in plaats van op paarden, want het blijft natuurlijk wel Final Fantasy. Gedurende de proloog wordt de heersende familie van het Groothertogdom Rosaria op een kritiek moment verraden en wordt de enige overlevende zoon, hoofdpersoon Clive, tot slaaf gemaakt. Het is een segment dat zo uit de pen van George R.R. Martin had kunnen vloeien. Afgezien, natuurlijk, van het gevecht tussen twee reusachtige wezens dat de climax van de proloog vormt. In de eerste akte, dat zich zo’n 13 jaar na de proloog afspeelt, blijft het Grimdarkgehalte hoog. Naar mijn weten is dit de eerste Final Fantasy waar personages rondlopen met bloed besmeurde gezichten en waar expliciete seksscènes en naakte personages (alhoewel met strategisch geplaatste ledematen) in voorkomen. Het is niet de eerste Final Fantasy waarin vrouwelijke personages er bekaaid vanaf komen, maar dit is de eerste keer dat seksueel misbruik als achtergrondverhaalelement voor een van die personages wordt opgevoerd. Niet dat ik pertinent tegen het gebruik van seksueel geweld in fictie ben, maar hier voelt het heel erg als een afvink-moment, een Grimdark-element dat ook nog even de revue moest passeren. In diezelfde trend is er ook een chronisch gebrek aan melanine onder de personages in het spel. Maar ere wie ere toekomt, het is waarschijnlijk deze zelfde afvinkmentaliteit die heeft geleid tot voor zover ik weet het eerste duidelijk heldhaftige homoseksuele personage in Final Fantasy.

Maar we zien ook steeds meer elementen terugkomen die we meer associëren met de typische smaak van Fantasy die zich in Japanse computerspellen heeft ontwikkeld. Niet al te lang na de proloog kijkt Clive uit over een vlakte vol met de neergestorte wrakken van gigantische luchtschepen die daar al millennia lang liggen. Er wordt gevochten tegen robots en we onderzoeken ruïnes van deze letterlijk en figuurlijk gevallen beschaving voor wie technologie en magie eender waren. Hoe verder het verhaal vordert worden de Grimdark-elementen steeds meer naar de achtergrond gedreven. Niet dat ze helemaal verdwijnen, maar ze worden veel minder prominent. Tot het moment dat we uitkomen bij de kleine groep rebellen die het opnemen tegen de gevestigde orde. Deze strijd brengt onze helden natuurlijk in conflict met God, of althans een sciencefictionachtige twist op dat concept. Oftewel, wel wat begon als pure Grimdark (met Chocobos) eindigt als een typische jRPGs.

Ondanks de kritische punten die ik hierboven heb beschreven heb ik genoten van het spel, genoeg om er ruim honderd uur van mijn leven aan te spenderen. Het is boven alles een prachtig spel, met epische gevechten, wonderlijke landschappen en fantastische muziek. Final Fantasy staat al jaar en dag bekend om de kwaliteit van de vormgeving en dit spel is een waardige opvolger in die traditie. De architectuur van die gevallen beschaving, die ik alleen kan omschrijven als magitech-gothic, was voor mij wat dat betreft een hoogtepunt. Het gevechtssysteem, alhoewel het niks meer wegheeft van het turn-based systeem van oudere Final Fantasy spellen, heeft mij van begin tot einde kunnen vermaken. Alhoewel het verhaal echt niet het meest originele is heeft ook dat mij tot het eind weten te boeien.

Maar toch blijft er het gevoel dat het spel een onbedoelde aanklacht is tegen westerse fantasy. Hier wordt vanuit een andere fantasytraditie gekeken naar wat er in het westen wordt gedaan en gezegd: dus dit is wat jullie willen. Final Fantasy XVI zet ons een spiegel voor en we moeten ons afvragen, wiens schuld is het dat wat we zien in die spiegel niet altijd even positief is?

Deze recensie, door Eddie A. van Dijk, is eerder verschenen in HSF (2023/3).

FINAL FANTASY XVI | SQUARE ENIX.

Verteerbaar – Interview met Martijn Lindeboom – HSF 2023/3

Verteerbaar is een bundel met vijf essays van wetenschappers en vier sciencefictionverhalen van speculatieve auteurs over de eiwittransitie. De bundel is samengesteld door Martijn Lindeboom en vormgegeven en geïllustreerd door Remco Nieboer.

Wat is nu het belang van nadenken over eiwittransitie?

De overgang van het eten van dierlijke proteïne naar een plantaardig dieet ligt heel gevoelig. Bij boeren, bij vleeseters, bij conservatieven, bij mensen die tegen verandering zijn. Het roept heel veel emotie op en daarmee weerstand. We kunnen het ons als mensheid niet langer veroorloven te wachten met de eiwittransitie, maar ook de energietransitie en al die andere maatregelen die we moeten nemen om het menselijk leven op aarde te redden. Door interessante, onderbouwde en voelbare toekomstperspectieven te schetsen, zoals in Verteerbaar, hopen we enkele twijfelaars over de streep te trekken.

Heel interessant: de nieuwe gedeputeerde van Provincie Groningen voor Landbouw nam het eerste exemplaar van Verteerbaar in ontvangst en was lovend, zowel over de wetenschappelijke essays, als de verhalen. Dat is opvallend, omdat zeker het laatste verhaal gaat over een utopische toekomst zonder vleesconsumptie en zelfs zonder boeren… en de gedeputeerde is lid van de BBB. Wellicht dat we dus al wat mensen aan het denken hebben gezet.

Hoe is dit project ontstaan?

Kunstgalerij Artphy is al een aantal jaren bezig met het bespreekbaar maken van maatschappelijke thema’s door middel van kunst. Vaak zijn dat tentoonstellingen, concerten, theatervoorstellingen en lezingen met een bepaald thema, en nu voor de derde keer is er ook een feit-en-fictieboek uitgegeven. Het feit-en-fictieconcept is door mij bedacht, ik heb inmiddels acht boeken met dat concept geschreven en/of samengesteld, waarvan drie voor Artphy.

In 2018 ging het over klimaatverandering, met het boek Grontopia. Daar hoorde ook een schrijfwedstrijd bij en meerdere in het genre bekende auteurs leverden een verhaal voor de bundel. In 2022 was het thema heksenvervolging en hoe die nog steeds doorwerkt in de man-vrouwverhoudingen, met het boek Heks! ten gevolge.

Tot eind oktober 2023 is de expositie ‘Verteerbaar’ in Artphy te zien: biokunst geïnspireerd op een toekomst waar we vooral plantaardig eten. In dat kader zijn door wetenschappers vijf uiteenlopende essays geschreven, over stikstofafvangst door planten, de geschiedenis van voedsel, DNA-aanpassing van gewassen en dergelijke. Daarbij hebben vier auteurs van speculatieve fictie elk hun eigen fictieverhaal geschreven, te weten: Christien Boomsma, Roderick Leeuwenhart, Bianca Mastenbroek en Martijn Lindeboom. Samen is dat Verteerbaar het boek geworden. Remco Nieboer heeft de illustraties en vormgeving verzorgd.

Welke mogelijkheden zie je nog meer voor het genre op het gebied van samenwerking tussen schrijvers en wetenschappers?

Die zijn er heel veel. In het verleden heb ik samengewerkt met archeologen, sociologen, historici, klimatologen, biologen, juristen en natuurkundigen en dat heeft historische fictie, sciencefiction, fantasy, horror, thrillers en realistische verhalen opgeleverd. Ik droom nog steeds van een bundel met sciencefictionverhalen bij wetenschappelijke artikelen over ruimtevaart, nanotechnologie, (echte) AI, kwantumcomputers en andere harde SF-onderwerpen, maar tot nu toe durven uitgevers dat nog niet aan. De mogelijkheden zijn eindeloos, net als de fantasie.

Heb je nog andere leestips over dit onderwerp?

Eiwittransitie is een nogal specifiek onderwerp. Daarom krabde ik me ook aanvankelijk op de kop over wat voor verhalen je daar over zou kunnen schrijven. Volgens mij is dat heel goed gelukt met Verteerbaar, maar ik ken zo niet echt boeken over dit niche-onderwerp, zeker niet met een fictieve insteek. Natuurlijk zijn er wel erg veel wetenschappelijke artikelen en boeken hierover.

Meer in het algemeen is mijn ‘go to’ aanrader voor alles wat te maken heeft met transities die de mensheid moeten redden: The Ministry for the Future van Kim Stanley Robinson. Het begint als een dystopisch verhaal van de menselijke ondergang op onze planeet, maar Robinson weet dat door allerlei prachtige, op wetenschap gebaseerde vignetten rond de hoofdverhaallijn om te keren. En dat hij denkt dat er ook klimaatterrorisme nodig is om als soort te overleven, dat neem ik dan maar op de koop toe.

 

Martijn Lindeboom schrijft voornamelijk fantasy en sciencefiction, met uitstapjes naar non-fictie, historische fictie, thrillers en horror.

Samen met Debbie van der Zande schreef hij Hoe schrijf ik fantasy en sciencefiction? voor de Schrijfbibliotheek van Atlas-Contact. Voor Luitingh-Sijthoff stelde hij de bundel Halloween Horror Verhalen samen (met daarin twee van zijn verhalen) en voor uitgeverij De Geus stelde hij met Vamba Sherif de bundel De komeet met speculatieve verhalen samen. Inmiddels zijn er zo’n negentig van zijn verhalen verschenen in tijdschriften, bundels en boeken.

Hij is redacteur, schrijfwedstrijdencoördinator en SF&Fantasy-expert bij Lezers community Hebban.nl, waar hij o.a. de Harland Prijs voor speculatieve verhalen bestiert. Ook is hij schrijfdocent bij de Schrijversacademie en ArtEZ Creative Writing.

Dit interview is eerder verschenen in HSF (2023/3).

Een prijs voor enthousiasme – column – Johan Klein Haneveld – HSF 2023/3

Een prijs voor enthousiasme

Johan Klein Haneveld

“Het genre is klein, maar de fans zijn enthousiast!” Zo concludeerde ik onlangs in een reactiedraadje op Facebook. Het gesprek begon toen een bevriende schrijver wilde weten waar ik mijn korte verhalen heen stuurde om te publiceren. Ik noemde websites als Out of this world, Fantasize en Modern Myths en de tijdschriften HSF, SF Terra en Fantastische Vertellingen. De schrijver had noch van de websites gehoord, noch van de tijdschriften. “Liggen die ook in de boekwinkels?” kwam de vraag. Mijn antwoord moest helaas ontkennend zijn. We weten allemaal dat SF, fantasy en horror van eigen bodem ondergeschoven kindjes zijn, waarvoor in de media, bij grote uitgevers en in de boekwinkels weinig belangstelling is. Zelfs in Facebookgroepen met als doel Nederlandstalige SF en fantasy te promoten, wordt vooral buitenlands werk besproken.
Dat alles hoef ik hier niet te herhalen. Wat het wel waard is om voor het voetlicht te brengen, is dat enthousiasme. Want als de media, de uitgevers en de boekwinkels het laten afweten, nemen de fans het over. Zo ging het in de Verenigde Staten en in Engeland in de begindagen van de SF en zo gaat het nu in ons taalgebied. Liefhebbers richten verenigingen op, organiseren conventies en brengen tijdschriften uit. Schrijvers stellen verhalenbundels samen waarin ze schrijfcollega’s een plek geven. Websites met verhalen, interviews en artikelen worden door fans onderhouden. Zo kunnen beginnende en gevorderde schrijvers hun verhalen gepubliceerd zien, zijn er gelegenheden waarop schrijvers en lezers elkaar kunnen ontmoeten en komen online en offline nieuwe initiatieven tot stand. Ik denk aan de bundels met spookverhalen en Alice in Wonderland-verhalen die Finn Audenaert organiseert en het door Remco Meisner uit de grond gestampte Fantasticon.
Bij elkaar ontstaat er op deze manier een levendig ecosysteem. Dat viel ook mijn gesprekspartner op. “Ik wist niet dat dit genre zoveel magazines had,” zei die. “Dat lijkt wel meer dan de andere genres. Ik ga ze eens opzoeken.” Ik was blij weer iemand de kant van de tijdschriften op te hebben gestuurd. Die kunnen allle aandacht gebruiken. Het kan namelijk ondankbaar werk zijn veel energie in een tijdschrift, een conventie of een bundel te steken en vervolgens nauwelijks iets terug te horen. Juist omdat het geen professionals zijn die ons als schrijvers en lezers plekken geven om mooie verhalen te ontdekken, maar liefhebbers, kunnen ze wat bemoediging goed gebruiken, zoals een recensie van een tijdschrift of bundel, of een bedankje voor het organiseren. De St. Fantastische Vertellingen heeft zelfs een speciale prijs in het leven geroepen, de Bemoste beeld-prijs, voor iemand die iets bijzonders heeft betekend voor het fantastische genre. Maar nog beter is het als je zelf je handen uit de mouwen steekt, helpt bij een vereniging of mensen vertelt over het bestaan van een tijdschrift. Niets geeft immers zoveel energie als zien dat mensen door jouw initiatief geïnspireerd raken en zelf ook aan de slag gaan. Zo komt er groei op gang in het genre. Ik ga en blijf daar dus zelf ook mijn best voor doen.

Dit artikel, door Johan Klein Haneveld, is eerder verschenen in HSF (2023/3).