In Tenebris

In Tenebris (DIV)
Tijdschrift voor Fantastiek Nr. 1, Voorjaar 2023. De Gentse fantastiek
Poespa Producties, Gent, België
199p., € 22,00
Samensteller: (niet met name zo genoemd, maar ik vermoed: DannY De LaeT)
Vormgeving: graphic things, Gent – Johnny Bekaert.be
Illustraties: Lode Devroe
Te bestellen bij (of op): https://depoort.com/nl/14412-in-tenebris-tijdschrift-voor-fantastiek

En dan… ‘In Tenebris’. Een geheel en al nieuw Vlaams tijdschrift voor de Fantastiek. Vertaald uit het Latijn wordt dat dan: ‘In de duisternis’. Helemaal terecht? Deels denk ik van wel. De verhalen zijn voornamelijk Horror, ofschoon ook de andere genres aan bod komen. Hoe het ook zij… het is een prachtig vormgegeven nieuw Vlaams tijdschrift met prachtige illustraties, dat wel een boek lijkt. In plaats van een ISSN nummer, wat normaal is voor tijdschriften heeft het een ISBN nummer, zoals een boek, alsmede een NUR (333) nummer, wat betekent dat het literaire fictie, spannende boeken algemeen én Science Fiction is. Dus… toch meer een boek? Whatever!

Het begint met een editoriaal van DannY De LaeT, een oude rot in het Fantastiek vak. Hij was al vanaf 1966 betrokken bij tal van activiteiten op Fantastiek gebied en in 1969 een van de oprichters van SFAN én nog heel veel meer. Kijk eens naar zijn bio op Fandata.nl (Persoon/-1040502804 – Fandata). Fantastiek… die term kwam me voor het eerst voor ogen door Edddy C. Bertin, die wat mij betrof, een schitterende verzamelnaam voor Fantastische lectuur, literatuur, of wat dies meer zij gevonden had. Het paste als een handschoen (met de juiste maat). Ik heb hem overgenomen en gebruik te pas en vooral te onpas, in ieder geval bij elke gelegenheid die zich voordoet! Men hoeft verder niets te verduidelijken. SF, Horror, Fantasy  Fantastiek! Wij van Fandata gebruiken de drie hoofdgenres: SF, Horror & Fantasy, met daaronder weer een aantal subgenres. Dat werkt wel. Vrij vroeg in onze geschiedenis zijn we op bezoek geweest bij Eddy om te kijken of we zijn genre systeem zouden kunnen adopteren voor Fandata. Maar helaas was zijn qualificatiesysteem, hoe schitterend ook, te ingewikkeld om te kunnen hanteren binnen Fandata. Jammer, maar helaas!

Het editioriaal wordt gevolgd door een aantal verhalen waar ik graag mijn licht(je) over laat schijnen.

-Mark J. Ruyffelaert – Ganda Sum (HO)
Mark is een prachtige schrijver, waarvan ik niets meer gelezen heb sinds mijn samenstelling van de Vance alike anthologie ‘Wereldbedenkers’, bij Spatterlight verschenen in 2017 en ik zijn verhaal Pas op, hier komt de Dood (64 lessen in duisternis) opnam. Fijn dat er voor dit soort verhalen de term Fantastiek bestaat, want Mark laat zich meestal niet in enig genre vangen. Maar… gelukkig is Horror voor ‘Ganda Sum’, meer dan adequaat te noemen. Prachtig verhaal dat meteen de geschiedenis, een bloedige welteverstaan, van Gent verslaat. Het verscheen eerder in zijn eigen bundel: ‘Nocturne’ in 2007 verschenen bij Verschijnsel. Evenwel een prachtige opening!
-Roger d’Exystel – De tram van middernacht (HO)
Prachtig verhaal dat ik zeker (heel wat) eerder gelezen moet hebben, maar het denkelijk in de onpeilbare diepten van het verleden verdwenen. Het verscheen eerder in zijn bundel ‘Souper met vleermuizen’ in 1966 onder de titel ‘Een tram van middernacht’, die ik zeker nog ergens (waarschijnlijk in een doos) moet hebben. Een zin uit dit verhaal wil ik jullie niet onthouden: “Er dreef een bries gemengd met tintelende luchtteugen, die het ademen tot een waar genot maakten.” Iets dergelijks ademde ik gisteren nog in. Een waar genot!!!
-Frank Roger – De man die stierf (SF)
Alweer een schitterend en typisch Frank Roger verhaal. Het verscheen al eerder in Pure Fantasy in 2007 en in zijn onvolprezen bundel ‘Spoorloos en andere verhalen’. Echter… niets houdt ons tegen er andermal van te genieten. Hoezo typisch Frank Roger zult u zich misschien afvragen. A ja… eh ja, ik ben geen verhaalchirurg of analist, dus kan ik daar niet erg duidig op antwoorden. Maar als dit verhaal anoniem omder mijn ogen geschoven zou worden, dan zou ik durven te wedden (voor een handje beuke (of andere) nootjes, men moet dit soort dingen niet overdrijven), dat het Frank Roger was. Het is geen weten, maar een gevoel!!!
-Geeraert, Luc – Handen op glas (HO)
Wat mij betreft is Luc de ontdekking van deze versie van ‘In Tenebris’. Schitterend spookverhaal (en het eerste verhaal dat niet eerder elders verscheen), met meteen een evenzo schitterend einde. Nooit eerder iets gelezen van deze man, maar ik ben nu al weg van deze schrijver. Hopelijk krijgen we meer van hem te lezen in de toekomst.
-Pen Stewart – Over de top (SF)
‘Over de top’ verscheen eerder in ‘HSF 270’ in 2020. Ook dit was zo’n verhaal dat ik eerder las, maar hier herontdekte. Uiteraard las ik eerder verhalen van Pen Stewart en ik heb zelfs een boek van haar gerecenceerd: ‘Wintercode’. Maar eigenlijk heb ik me nooit eerder gerealiseerd wat voor een toffe schrijver ze eigenlijk is. Dat ‘In Tenebris’ me dat moet laten inzien! Tsk, Tsk…
-Katrien Ricart – Wintervissen (geen Fantastiek)
Geen fantastiek, maar een schitterend verhaal. Prachtig suggestief, mooi taalgebruik én hilarisch. Jammer dat het geen fantastiek is. Ik had het met liefde opgenomen in Fandata!
-John Flanders – Het geheim der drie zevensterren (Geen Fantastiek)
Dat ik dit verhaal van John Flanders als Vlaamsch Filmkes 166 gelezen heb en zeggende dat het weleens omtrent veertig jaar geleden is dat ik besloot dat het geen fantastiek was. Dus nu ook niet. Maar leuk is en blijft het!!!

Daarmee is de verhalensectie afgesloten. Jammer, maar het volgende interview met de illustrator Lode Devroe (mij totaal onbekend), was zeker interessant.

Daarna een artikel van Michiel de Ghelderode (mij ook al onbekend), getiteld ‘Zwervelingen’. Een bevlogen en grimmig artikel over Gent. Ik ben er wel eens geweest. Mooie stad, daar niet van, maar ik kom er niet vandaan, dus zegt het me weinig. Specifiek bedoeld voor Gentenaren, denk ik!

Op zijn beurt gevolgd door: ‘Het spookhuis van de wanhoop’, een artikel door DannY De LaeT over spookhuizen en spookverhalen van in en om Gent. Interessant! Maar… waarom zijn naam zo geschreven wordt… is mij een compleet raadsel. Het is toch: Danny De Laet? Niet?

Alweer gevolgd door: ‘Jean Ray en de erfenis van Malpertuis – 1’ door Anton Marcus (alweer een onbekende voor mij). Het zou een meer dan interessant artikel over Jean Ray/John Flanders kunnen zijn. Ik vrees evenwel dat Anton de lezer inzake zijn kennis aangaande Jean Ray/John Flanders schromelijk overschat. Hij neemt voetstoots aan dat de lezer van ‘In Tenebris’ ook over al deze kennis beschikt. Nu ben ik als bibliograaf meer op de hoogte dan de gewone man (neem ik aan, Gentenaren misschien uitgesloten), maar regelmatig, ook al door het overmatig gebruik van zelfverzonnen afkortingen (zoals bijvoorbeeld: GVHN (Geheimen van het Noorden)), raakte zelfs ik de draad geregeld kwijt. Voordat ‘Jean Ray en de erfenis van Malpertuis – 2’, verschijnt in ‘Tenebris 2’, mag daar nog wel eens kritisch naar gekeken worden.

En dan… dan hebben we nog de Actualia. Deels gaat dit over uitgaven betreffende Gent, wat prima te plaatsen is in een tijdschrift dat de Gentse Fantastiek als thema heeft. Maar al gauw raak ik de draad kwijt. Bij Valgearen en Toonder aangekomen (wel heel mooi natuurlijk), raak ik volledig in verwarring. Waar is het verband, waar gaat dit over en WAT is de bedoeling?

Ik had al gezegd dat ik ‘In Tenebris’ een mooi verzorgd tijdschrift vind. Maar buiten de voornoemde kwaaltjes, is er nog wel iets te noemen. Wat dacht je van de prijs? Ik vind € 22,00 nogal aan de hoge kant voor een tijdschrift waarvan de verhalen, op twee na (en waarvan er maar één fantastiek was), al eerder verschenen waren. Natuurlijk… het verhaal van John Flanders begrijp ik, maar de andere auteurs hadden net zo goed een nieuw verhaal in kunnen sturen, dat had toch wel iets origineler overgekomen. Ook dat het tijdschrift maar tweemaal per jaar gaat verschijnen, is een keuze, maar het gaat geen continuïteit brengen. Een half jaar wachttijd is te lang.

Misschien zijn het aanloopproblemen of capaciteitsproblemen, of wat voor problemen dan ook, dat kan. Ik ga in ieder geval in een gespannen houding op nummer 2 van ‘In Tenebris’ zitten wachten om te zien of de kwaaltjes over zijn. We zullen het zien. Tot dan…

Jos Lexmond