Kazuo Ishiguro – Klara en de Zon (SF)
Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen (2021)
348 pagina’s; prijs 22,99
Oorspr.: Klara and the Sun – (Faber & Faber Limited, Londen – 2021)
Vertaling: Peter Bergsma
Omslag: Suzan Beijer
Af en toe ben ik heel erg blij dat ik soms verder kijk dan mijn neus lang is. Hoewel… af en toe? Altijd, mag je wel zeggen en als je dat doet, dan kom je nog al eens juweeltjes op SF gebied tegen die je anders absoluut gemist zou hebben. En… dat wil je echt niet! Voor het NCSF, onder andere, zoek ik elk kwartaal uit wat er op fantastiek gebied verschenen is de laatste drie maanden en dan kijk ik meteen (ik ben dan toch bezig) meteen ook wat er in de toekomst staat te verschijnen. Helaas gaat dat niet met een bepaald systeem, maar meer op gevoel. Soms kan je het aan de omslag/schrijver al zien, of met de titel wel een vermoeden hebben. Maar dat je met een titel als ‘Klara en de Zon’ nou direct zien dat het om een SF titel gaat, dat kan je nou niet echt zeggen, wel? Ik denk dat ik er in de loop der jaren een soortement van zesde zintuig voor ontwikkeld heb. Dat zintuig heeft het ook nogal eens mis hoor, niet dat ik mezelf speciale paranormale krachten aan heb laten meten. Maar geregeld heb ik het gevoel dat er iets is tussen de titel en mijzelf en als ik dan verder naar de details ga kijken, is het nogal eens raak. Zo ook met ‘Klara en de Zon’. In eerste instantie had ik hem gemist, maar laten toen ik de titel nogmaals voor mijn neus kreeg, had ik dat gevoel wel, én het klopte. SF, jawel! Mocht je interesse hebben in de lijstjes, die ik voor het NCSF maak, dan kan je die vinden op: https://www.ncsf.nl/recent-verschenen-en-verwachte-boeken/ . Je hoeft niet eens lid van het NCSF te worden, al mag dat natuurlijk wel!
Kazuo Ishiguro… ik moet zeggen dat ik nooit eerder iets van de man gelezen heb. Hij is geboren in Japan en verhuisde op vijfjarige naar Engeland. In 2017 werd hij de winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur voor zijn gehele oeuvre. Dan ben je dus met recht geen kleine jongen. Ik heb eerlijk geen idee of eerdere titels ook in de fantastieke hoek zitten, dat moet ik nog eens uitzoeken. Maar ‘Klara en de Zon’ zeker wel. Het speelt zich af in een wereld die vrij subtiel van de onze verschilt. Als ik zou moeten schatten… dan zou ik zeggen dat het verhaal zich afspeelt in een wereld die twintig, misschien dertig, jaar in onze toekomst ligt. Maar zeker kan je daar niet over zijn, hooguit dat het de toekomst is. Ishiguro schrijft weinig verklarend, maar met een heerlijke ‘Show don’t tell’ mentaliteit. Zoek het zelf maar uit. Ik reik de ingrediënten aan en vul zelf de plaatjes maar in. Schitterend! Dat zouden meer schrijvers moeten doen. Er hoeft niet altijd heel erg veel uitgelegd te worden. Al doende komt je er in deze roman zelf wel achter omdat hij af en toe wat laat vallen, wat de zaak verduidelijkt. Maar over het algemeen moet je het zelf doen, zodat je constant met een soort van ‘sense of wonder’ in het verhaal zit. Is het daarom moeilijk leesbaar? Nee hoor, juist niet Het is prachtig. Op zo’n manier wil ik mijn SF altijd wel.
Het verhaal gaat over Klara. Zij is een KV, Kunstmatige Vriendin. Ze is nieuwsgierig, leergierig en heeft een uitstekend waarnemingsvermogen. Ze staat op haar plaats in de winkel en observeert het gedrag van de kinderen die de winkel inkomen en als ze in etalage mag zitten, neemt ze de buitenwereld goed in zich op en probeert alles te duiden wat er maar voorbij komt. Klara hoopt dat een van die kinderen haar zal kiezen als begeleider en als dat uiteindelijk gebeurd, veranderd dat niet alleen haar eigen leven, maar ook het leven van iedereen om haar heen in die veranderende wereld.
Prachtig en liefdevol geschreven en… net zo liefdevol gelezen. Houden van, heeft een geheel nieuwe lading gekregen. Ik ben heel erg blij dat ik deze titel tegenkwam en kan hem elke SF liefhebber warm aanbevelen.
Jos Lexmond