Johan Klein Haneveld – De Handjeklap Machine en andere metafysische mysteries (DIV)
Uitgeverij Macc, Rijen (2025)
163 pagina’s; prijs 18,95
Omslag: Gidion van de Swaluw
Toen ik voor het eerst hoorde van het verschijnen van De Handjeklap Machine en andere metafysische mysteries had ik geen idee wat ik me er van voor moest stellen. Ook had ik, naar mijn idee, niet eerder gehoord van Anthonie Wander, die de hoofdpersoon is in alle verhalen in de bundel. Maar verhalen van Anthonie Wander verschenen eerder in diverse tijdschriften en bundels, maar die waren niet als zodanig voor mij in mijn geblesseerde geheugen opgeslagen en had ze destijds dus niet herkend. Was zeker niet geholpen heeft, was dat de naam van Anthonie Wander in weinig tot geen van die verhalen genoemd werd. Achteraf, geholpen door een lijstje achterin deze bundel, maar ook zeer zeker door Fandata.nl, valt alles op zijn plaats en zal ik zeker alles bij de juiste reeks in Fandata vermelden. Alles komt goed op den duur!
Terug naar de De Handjeklap Machine en andere metafysische mysteries. Ik was heel erg benieuwd waar de inhoud van deze bundel over ging en ik moet eerlijk toegeven dat ik na lezing van Wulk, het eerste verhaal, er toch wel enigszins vreemd tegenaan keek en zelfs twijfelde of het wel Fantastiek was (zie bij het verhaal zelf). Maar verder lezende in de bundel, kwam steeds meer het besef tot me dat De Handjeklap Machine en andere metafysische mysteries buiten briljant ook nog eens zeer origineel was. Nooit eerder las ik iets dergelijks (nou ja… de eerder verschenen en gelezen korte verhalen wel, maar daar viel het kwartje niet bij mij. Samengekomen in de bundel deed het dat wel!) en ik vond het prachtig! O ja… én buiten de fraaie omslagillustratie om wordt elk verhaal ook nog eens verlucht door Gidion van der Swaluw. Nog een reden meer om deze bundel aan te schaffen en te genieten!!!
Laten we de verhalen eens wat dichter bekijken!
1 – Wulk (FA)
Wulk is een schitterend verhaal, maar in mijn optiek, weinig Fantastiek, maar zoals gezegd… heel erg mooi verteld! Toch ga ik het als Fantasy opnemen in Fandata.nl, want de hint van Fantastiek legt de basis voor het boek!
2 – In spin (FA)
Dit verhaal is werkelijk prachtig. Het verscheen eerder in Fantastische Vertellingen 49 (2019) en in Ruisreizigers en andere verontrustende verhalen (2020). Helaas besprak ik destijds nog niet alle verhalen in een bundel of een tijdschrift, dus In spin, kwam ik niet tegen, maar nu… Een vroegere studiegenoot, Tormund, belt de anonieme hoofdpersoon. Tormund was er destijds getuige van de verdwijning van zijn dochter. Hoe haar terug te krijgen, én… waarvandaan? Magnifiek geschreven, vooral de manier waarop… En… hoogmoed komt voor de val!
3 – Dunne plaatsen (FA)
Dunne plaatsen verscheen eerder in het digitale magazine Vonk Magazine (2019). Maar daarna is het herschreven, naar ik aanneem, in deze versie. Marcus, een andere jeugdvriend, heeft een ontdekking gedaan. In het stadje waar ze wonen, ontdekte hij een ommuurde plek, waar geen toegang toe is. Waar je dus niet kan komen! Alweer een pracht van een verhaal, maar waar is Marcus? Dat zou ik toch wel willen weten!
4 – Portaal (FA)
Verscheen eerder op Bookstamel, een blogsite, dus… heb ik het niet eerder gelezen. Anthonie krijgt bezoek van professor Sybold Mozer. Hij deelt het complete verhaal van zijn bezoek aan de Noordelijke IJszee met Anthonie. Wat hij niet in zijn artikel daarover vertelde… Alweer een bewijs van poorten naar andere dimensies en/of parallelle werelden?
5 – Hink-stap-sprong (FA)
Briljant verhaal én nog niet eerder verschenen, althans niet dat ik net weet. Het ligt zeker in de lijn van de voorafgaande verhalen, maar de impact lijkt groter. Is groter! Het einde komt met een schok. Een korte, maar felle schok. Nogmaals… briljant!
6 – De gouden vrouw (FA)
Zoals alle voorgaande verhalen begint het in een cafeetje. Tegenover Anthonie zit een vrouw die een pakje voor haar deur vond met een briefje erop gekleefd, wat eindigde met: “Geniet ervan, Tom”. Maar… de vrouw kent geen Tom. Het is het begin van alweer een briljant verhaal! Het eindigt op een manier waar je nog een tijdje over na kon denken! Het verscheen eerder in HSF 282 (2023). Destijds schreef ik er dit over: “De gouden vrouw is een meer dan vermakelijk verhaal, dat zo geloofwaardig geschreven is, dat je het haast voor waar aan zou nemen. Leuk!!!”. In het grotere geheel is het nog leuker!
7 – Stralingsziekte (FA)
Met het verhaal dat vordert, vordert ook het idee dat niet alleen de verhalen, tot nu toe, briljant gevonden en verteld zijn, maar dat het gehele concept briljant is! Het vereist toch ook wel enige moed een dergelijke bundel uit te geven. Maar Theo… die is voor geen kleintje vervaard! In dit verhaal ligt ene Silvester Meiveen in het ziekenhuis aan allerlei apparaten. Hij is een wrak van vlees. Maar wat heeft Anthonie daar mee van doen? Het verscheen eerder in SF Terra 281 (2023).
8 – De handjeklapmachine (SF)
En weer een. Alweer een pracht van een verhaal. Na de eerste ontmoeting met Angelique, bouwt Anthonie een handjeklapmachine. Angelique heeft de gave om bij het handje klappen de nabije toekomst te kunnen voorspellen.
9 – Naar het paradijs (SF)
Een verhaal in de trant van deze bundel. Het staat als een huis. Een man aangetrokken door het Amazonegebied, heeft het DNA van de overleden Hans Bauer, maar heeft geen van zijn talenten en door zijn afwijkende verhaal is hij belandt op de gesloten afdeling van de psychiatrische inrichting. Hij vertelt zijn verhaal aan Anthonie!
10 – Sensory Deprivation (HO)
Een verhaal dat ik toch wel horror durf te noemen! Tinnitus! Een vorm ervan, heb ik zelf ook. Ik hoor een constante suis in mijn oren. Over het algemeen kan ik het behoorlijk goed negeren, maar soms… komt het in volle hevigheid opzetten. Snel maar weer wat lezen, zodat ik afgeleid ben! Hoor ik stemmen in de toenemende ruis? Eerder verschenen in Tjonge 11 (2017) en sindsdien stevig herschreven.
11 – Pixels (SF)
Pixels is duidelijk een verhaal dat de eerdere verhalen nog nauwer aan elkaar linkt! Met zijn proeven van verplaatsingen en het wijzigen van de eigenschappen, creëert Anthonie een niet te onderschatten probleem. Prima verhaal, echter… zonder een afgerond einde. Wordt vervolgd? Hoop ik!!!
12 – Door de spiegel (SF)
Een prachtige afsluiting van een reeks verhalen, die met elkaar gemeen hebben, dat ze uitgaan van andere dimensies en toegangen vanuit onze wereld, naar andere werelden en andere universa. Het wordt voor Anthonie Wander meer dan reëel, als er op een gegeven moment een spiegelbeeld van hem aanbelt.
In de eerste vier verhalen, waarvan ik aanneem dat ze op chronologische wijze gerangschikt zijn in deze bundel, wordt Anthonie Wander niet bij name genoemd. In het vijfde komt voor het eerst zijn achternaam ter sprake. Dat vond ik vreemd. Was het in eerste instantie niet de bedoeling dat er zoveel verhalen over hem geschreven zouden worden? Was het in eerste instantie steeds een andere persoon om wie het ging? Vreemd… maar nu is De Handjeklapmachine in ieder geval wel één geheel geworden met één hoofdpersoon met telkens een nieuw metafysisch mysterie en… ik was er gek op. Nog mooier… in 2026 verschijnt er een roman over Anthonie Wander bij uitgeverij Macc, geheten: Meester van het paradijs. Alvast iets om naar uit te kijken!!!
Jos Lexmond