Categorie: Recensies

Joris Bolder – Spoken van Sonsbeek (SF)
Bolder Productions (2021)
279 pagina’s; Prijs: 19,95
Omslag: Sander Slotboom

Normaal gesproken kan ik niet goed weigeren als mij gevraagd wordt een boek, dat in eigen beheer uitgebracht is, te recenseren. Maar meestal ben ik er echter nogal huiverig voor, omdat dit dan meestal een pennenvrucht is, waarop de schrijver uitermate trots is. Dan is het een ondankbare taak voor mij om het slechte nieuws te brengen. Gelukkig is het nog niet vaak tegengekomen, want tot nu toe valt het ontzettend mee. Eigenlijk heb ik nog nooit iemand hoeven vertellen dat hij/zij maar beter nooit meer iets op papier moet zetten, omdat het de prijs van de inkt, het papier en vooral de moeite niet waard is. Gelukkig maar, want niet alleen de schrijver, maar ook ikzelf zou daar doodongelukkig van worden. Op den duur zou ik mezelf gedwongen zien, het hele recensie gebeuren vaarwel te zeggen.

Maar bij een boek als ‘Spoken van Sonsbeek’ is zulks geheel en al overbodig. Niet dat er niets op aan te merken is, dat niet, maar het is een prima verhaal geworden dat er mag zijn. Qua uiterlijk en verzorging is er helemaal niets op aan te merken. Mooie sfeervolle omslagillustratie, prima ingebonden en de kwaliteit van het Nederlands is ook helemaal niets op aan te merken. Dat is ook wel eens anders. Misschien heeft, omdat de redactie in handen was van Sarah de Waard, hier duidelijk iets aan bijgedragen.

Het is een dystopisch verhaal dat zich over zeven dagen uitstrek en zich afspeelt in de buurt van Arnhem. Waarschijnlijk heeft het duidelijk een meerwaarde als je daar in de buurt woont. Ik doe dat niet. Ik ben er hooguit eens langsgefietst toen ik, in het grijze verleden, een tocht maakt van Texel naar huis. Ik hoor u zeggen dat dat niet erg logisch is, want ik woon in Geldrop. Dat klopt. Maar ik ben over houtribdijk van Medemblik naar Emmeloord gereden om duidelijk wat meer van Nederland te zien. De Zevenheuvelenweg bij Nijmegen was ook een doel (én dat heb ik geweten). Hoe dan ook… dan kom je langs Arnhem. Veel herinner ik me er niet van.

Maar goed… ik dwaal af. Zoals gezegd heeft het verhaal een meerwaarde als je daar in de buurt van Sonsbeek woont en een beetje de weg kent. De wereld ligt in puin en een groepje mensen probeert in een apocalyptische wereld te overleven. Waarom de wereld in puin ligt? Daar ben ik eigenlijk niet achter gekomen. Er wordt gesuggereerd dat de afbraak zachtjes aan gebeurde, dus niet met een klap maar zachtjes jankend. Maar elders werd gesuggereerd dat er een alien invasie heeft plaatsgevonden. Dat had ik graag iets duidelijker verwoord gezien, maar verder is er weinig mis met het verhaal. Het dagelijkse gevecht van de groep om te overleven, de jacht op voedsel en de gevechten tegen een leger van een soortement van zombies, zijn spannend en onderhoudend geschreven. Het einde van het verhaal vind ik (om spoilers te vermijden zal ik er verder niets over zeggen) persoonlijk een beetje een anticlimax, maar kan er wel mee leven, al zou ik het toch liever anders gezien hebben.

Al met al toch een goed verhaal, dat met kop en schouders boven een deel van de selfpubbers uitsteekt en dus wat mij betreft, zeker aan te raden.

Jos Lexmond

Afvalligen (DIV)
Godijn Publishing, Hoorn (2022)
323 pagina’s; prijs 18,99
Omslag: Leijp Vormgeving

‘Afvalligen’ is het mooie resultaat van alweer de vijfde jaarlijkse verhalenwedstrijd van Godijn Publishing. Voor mij is het een jaarlijks terugkerend feest en mag tot het einde der tijden doorgaan. Met een hele kleine wijziging kon ik deze recensie hetzelfde beginnen als ‘Nevelkinderen’, de wedstrijd van vorig jaar. Mijn gevoelens over de wedstrijd en de daarbij behorende prachtige bundel zijn ongewijzigd en bijna lyrisch te noemen. Het mooie zit ‘m natuurlijk in de verhalen. Dat staat buiten kijf, maar het allermooiste is natuurlijk wel dat het de enige verhalenwedstrijd is, dat nog resulteert in een bundel met de vijfentwintig mooiste verhalen. Dat zie je nergens meer. De Harland Awards, bijvoorbeeld, is Neerlands oudste Fantastieke verhalenwedstrijd. Vroeger verschenen de beste verhalen daarvan altijd in een bundel uitgegeven door Uitgeverij Verschijnsel van Roelof Goudriaan. Hier (en niet alleen hier) wordt Verschijnsel node gemist. Nu ten dage krijg je de beste vijf te lezen op een e-platform. Misschien leuk voor deze of gene, maar dat WIL IK NIET!!! Ik wil gewoon een papieren exemplaar. De jaarlijkse uitgave van ‘Ganymedes’ van de Stichting Fantastische Vertellingen is natuurlijk een schitterend en onmisbaar initiatief, maar je kunt niet zeggen dat het een verhalenwedstrijd is. Van de Waterloper verhalenwedstrijd, ook toch al zeer bekend inmiddels, verschijnt ook helemaal niets. En als er nog meer zijn… ook helemaal niets. Van de laatsten kan je, als je mazzel hebt, nog een enkel verhaal aantreffen in de EdgeZero jaar anthologie. Dat is mooi natuurlijk, maar er gaan zoveel mooie verhalen aan je neus voorbij als lezer en dat moet eigenlijk maar eens afgelopen zijn! Maar wie, o wie, gaat er in dat gat springen?
Dus… alle lof en eer aan Godijn Publishing. Hopelijk blijven ze dit festijn tot in lengte van jaren doen. Ik ben voor!!!

Dit jaar dus inderdaad weer de vijfentwintig beste verhalen, plus twee bonusverhalen in de bundel die naar de wedstrijd genoemd is: ‘Afvalligen’. Een bonusverhaal van Johan Klein Haneveld, de immer aanwezige juryvoorzitter en van de winnaar van vorig jaar (en dit keer ook jurylid): Krista Noor. Wat me elke keer weer opvalt, zijn het aantal debutanten in elke bundel. Ik heb ze niet geteld, maar het zijn er weer een behoorlijk aantal. De winnaar van dit jaar, Laurens Wittevronghel, is tot nu toe absoluut onbekend maar hopelijk blijft dat niet zo. We zullen alle verhalen eens overlopen.

1.Laurens Wittevronghel – As tot as (SF) Prachtig dystopisch verhaal over een onleefbare wereld. Het leven is zwaar. Magnifiek debuut! 2. Gitta Van Reeth – De Muur en het meisje (SF) Een wachter en een meisje in een vervreemde omgeving. Toch hebben ze iets gemeen. Mooi verwoord dystopisch verhaal over niets ontziende vereenzaming. Het zal erom gehangen hebben wie eerste werd. 3. Patrick Berkhof – Het eerste bloed (SF) Tijdreisverhaal. Et tu Brute, krijgt hier een heel andere betekenis. 4. Frans van der Eem – De thuisvlucht van de verloren dochters (SF) Wat als je knutselt aan het menselijk genoom. Wat krijg je dan? Monsters of mensen of iets anders? 5. Sander de Leeuw – Krabvissen die op tafel liggen (SF) AI, Robots. Weer een goedbedoelde, maar uit de hand gelopen vinding van de mens. Origineel verhaal wat van mij best hoger had mogen eindigen. 6. Robert Tetteroo – De Humanoloog (SF) Meer dan vermakelijk verhaal over een asiel zoekende alien. Briljant in zijn eenvoud en… al is de leugen nog zo snel… 7. Michiel Richards – Het nieuwe land (FA) – Een simpel gegeven met verstrekkende gevolgen. Leuk verteld verhaal over onbestaanbare/bestaanbare dingen. 8. Philippe Noens – Tapas (SF) Familie van? Hilarisch Robison Crusoë verhaal. Kapitein is na een botsing gestrand op een astroïde. Geen eten behalve… . Overleven is een must, en … een vak? 9. Isabella Tjepkema – De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens (RF) Gevallen engelen. Engelen die vragen stellen, Beschermengelen, die wie, moeten beschermen? Je doet het nooit goed. 10. Stefanie Hulst – EQ (SF) Robotdrama. Meer dan aandoenlijke scenes. Prima verhaal dat ook al wat mij betreft best wel wat plaatsjes hoger had mogen eindigen. 11. Anika Riemens – De proef (FA) Loyaliteit of Liefde. Allebei met een L, maar o zo verschillend. Wel een keuze in dit verhaal. 12. Rob Geukens – Mist op Alpaïdis (SF) Ik begreep niet goed wat dit verhaal met afvalligheid te maken had. Overigens wel een beklemmend SF verhaal, maar is het ook af? 13. Karlien Van Houtte – Na de zondvloed (FA) Hebzuchtige goden en gebrek aan water. Er is wat te zeggen voor afvalligheid. 14. Marielja de Geus – De thuisdraak (FA) Een draak als huisdier. Misschien is een hond toch ietsie gemakkelijker. 15. Miriam Ootjers – In de beginne (FA) Fascinerend verhaal over wat er VOOR de schepping gebeurde. Had van mij best een plek in de top tien verdiend! 16. Luc Vos – Herschrijven (SF) Vrij onwaarschijnlijk verhaal. Vreemd dat het dermate hoog geëindigd is. 17. Miriam Ootjers – Geen Anderlaar (FA) Net als het eerdere verhaal (15) van Ootjers, ben ik hiervan ook onder de indruk. Ook een top tien verhaal. 18. Mike Jansen – Genoeg is genoeg (SF) Prima verhaal over een vuilmijner in een verre toekomst op zoek naar schatten uit het verleden. Ook dit had hoger mogen eindigen van mij. 19. Monique Degreef – Beeldenstorm (geen) Fascinerend verhaal over worden wie je bent. Maar naar mijn mening geen fantastiek. 20. Daniel Warmoeskerken – Vruchteloze goden (FA) Na het neerstorten van een vliegtuig leven de overlevenden bij een primitieve stam. Op aarde? De wereld wordt niet verklaard, maar de situatie is indrukwekkend en voor velerlei uitleg vatbaar. Hoe komen ze er uit? 21. Daniel Warmoeskerken – Terra troep (SF) Als je al dacht dat wij zelf behoorlijk veel afval genereren, dan hield je wel stil als je zag wat voor en afval aliens op aarde storten… Leuk verhaal met wat zwakke elementen. Het heeft potentie tot meer. 22. Ronald van Assen – Vlucht naar de vrijheid (FA) Een verhaal dat eigenlijk een roman wil zijn. Het idee is goed, maar wordt duidelijk beperkt door de lengte van het verhaal. Jammer! 23. Peter Hilgen – De elitesoldaat (SF) Verhaal komt niet uit de verf. Het is meer een verslag dan een verhaal en wordt na gelang het vordert steeds onwaarschijnlijker. Jammer, want er zit meer in. 24. Sander Klijn – Koude Stilte (HO) – De titel begrijp ik niet zo en waar het eigenlijk om gaat ook niet, maar verder is het een prima verhaal. Unheimlich gevoel opwekken lukt goed. 25. Julie Ivens – Symbiose (SF) Dystopie, maar verder, eerlijk gezegd, heb ik na lezing geen idee waar het precies over ging. Bonusverhaal 1. Krista Noor – Tweedeling (SF) Terechte winnaar van vorig jaar zou ik zeggen. Fascinerend verhaal over kinderen en het scheiden van hun ouders. Absoluut een must. Bonusverhaal 2. Johan Klein Haneveld – Besmetting (SF) Dystopisch verhaal wat me treurig stemde. Goed als je dat bij me teweeg kunt brengen!

Al met al dus weer een geslaagde anthologie en aldus een geslaagde verhalenwedstrijd. Voor 2023 staat er al weer een nieuwe SF/Fantasy schrijfwedstrijd op het programma. Het thema is CHARLATANS. Voor verder info… kijk op de site van Godijn Publishing (https://www.godijnpublishing.nl/schrijfwedstrijd-schrijfprojecten/schrijfwedstrijd/). Ik kijk al weer met plezier uit naar de komende bundel, met alweer, prachtige verhalen!!!

Jos Lexmond

Amusement en het Spel om de Royalty’s – Antoni Dol (SF)
De superrealiteit, deel 2
IO, Independent Publisher, Amsterdam – (2022)
233 pagina’s; prijs 19,95
Omslag: Antoni Dol

Antoni Dol studeerde af als illustrator, studeerde reclame en was drie jaar freelance illustrator. Daarna werkte hij twintig jaar in de IT voor bekende Nederlandse bedrijven, zo staat op de achterflap vermeld. Prima basis om deze verhalen van ‘De superrealiteit’ te schrijven, lijkt me zo. Of het ook echt noodzakelijk is bij het spelen van de games, dat betwijfel ik. Zelf ben ik geen gamer, nooit geweest en zal het ook nooit worden ook. Als ik mijn kleinzoons, die er wel pap van lusten, bezig zie, dan ben ik blij dat ik er niets mee van doen heb. Ik zou van dat geflits epilepsie krijgen, denk ik. Misschien als ik jonger was geweest. Toen vond ik flipperen wel leuk en het spelletje Pong (een van de eerste videospellen) ging ook wel, als je het tenminste op halve snelheid deed, want anders kon ik het niet bijhouden.

Goed… genoeg daarover, voor jullie een verkeerd beeld van me krijgen. Laten we ons concentreren op ‘Amusement en het Spel om de Royalty’s’. Wat niet op de achterflap staat is dat Antoni Dol een prachtige schrijver is die tot nu ons heel erg originele verhalen bracht, maar dat is natuurlijk niet iets dat je van jezelf zegt. Daarom zeg ik het dan maar.

Zo was de situatie in ‘Reclame en de Kunst van het Hacken’, het eerste deel van ‘De superrealiteit’ dusdanig benauwend op het toekomstige reclamegebied, dat ik er de koude rillingen van kreeg. Het was een prima voortzetting en vooruitzicht op de ontwikkelingen op het reclamegebied, die je je maar kon voorstellen. Angstwekkend ook, maar dat had ik al gezegd. Prachtig!!! In dit tweede deel gaat het, in het kort gezegd over wie de originele bedenkers zijn van het verhaal achter ‘Auxiliary Earth’, een spel waarin spelers op een alternatieve planeet om opnieuw te beginnen. Ondanks dat het verhaal prachtig en meer dan boeiend geschreven is en een onderwerp dat ook zeer goed in een toekomstig wereld past, is de jacht op originele bedenkers, van wat voor verhaal dan ook, en de bijbehorend uitbetaling van de royalty’s, een probleem van alle tijden. Met een beetje aanpassingen en goede wil, zou het verhaal zich ook in deze tijd af kunnen spelen, of zelfs waarschijnlijk wel in het verleden ook. Eigendomsrechten van verhalen of ideeën, daar gaan ettelijke rechtszaken over en worden behoorlijke bedragen aan schadevergoedingen bedongen. Waarschijnlijk zijn er voldoende voorbeelden van dingen waar niet over gevochten wordt, omdat ze niet opgemerkt worden of veel te diep weggestopt zijn om opgemerkt te worden.

Hoe dan ook… hoe goed en boeiend de speurtocht naar de geestelijke vader (of moeder natuurlijk) achter het spel dan ook was, vond ik het tweede deel wel ietsje minder dan het eerste en wel om bovenvermelde reden. Het had geen SF behoeven te zijn en het verhaal zou toch als een huis blijven staan. Dat is jammer, maar de gewone realiteit. Maar… het is toch ook weer tijd om vooruit te kijken. De titel van het derde deel van ‘De superrealiteit’, heb ik in ieder geval al wel gespot. Het gaat ‘Verslaving en de Kick op Bestelling’ heten. Daarmee kan je in ieder geval alle toekomstige kanten mee op. Nieuwe verslavingen met daarbij behorende nieuwe problemen. Ik ben er nu alweer meer dan benieuwd naar. Op zijn website nog de veelbelovende mededeling dat het een serie van potentieel oneindig aantal delen kan zijn en dat hij al een aantal titels heeft genoteerd. Dat belooft!!!

Jos Lexmond

Uitzicht van hoge plaatsen voor de kampioen der weduwe-zusters – Jaap Boekestein (SF)
Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (2021) Rare boekjes-reeks 61
56 pagina’s; prijs 4,95
Omslag: Ingrid Heit/Fred Hemmes

Van een aantal schrijvers wil ik ECHT alles lezen en Jaap Boekestein is er daar een van. Samen met Tais Teng of alleen… het maakt me niets uit. Echt alles. Wat is het dan is, dat ik alles door mijn ogen wil halen? Zegt u het maar, want ik kan het niet echt (of echt niet) benoemen. Er zit altijd wel een g(r)limlach in en de prachtige titels (die op zich al een verhaal zijn, kijk die hierboven maar weer eens) spreken me altijd aan. Zijn huidige schelm, Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven, is een van de meest aansprekende en zijn avonturen zijn geweldig. Hij is een mengeling van de Jack Vance detectives, zoals Kirth Gersen uit de Duivelsprinsenreeks, Magnus Ridolph, Miro Hetzel en de superschelm Cugel de Slimme. Maar Jaap heeft een prachtige eigen stempel op de man geplaatst en zo is het een magnifieke dondersteen geworden. Laatst las ik ergens dat Jaap al een 380.000 (of zijn het inmiddels alweer meer) woorden aan verhalen aan deze Sergio gespendeerd heeft, dus waarschijnlijk hebben we nog het een en ander tegoed. Ik kan niets anders dan verlekkerd… “laat maar komen dan”, te zeggen. Inmiddels hebben we in ieder geval al van een vijftal (als ik me niet vergis) stevige verhalen (waarvan een met Tais Teng samen ‘Contrapunt van antieke spiegelbeelden’ als nummer 8 in de Snuffel-reeks (ook van Fantastische Vertellingen) in 2021) mogen genieten. Geen idee hoeveel dat in woorden is, maar het zal de 380.000 niet halen, dus er zit nog wel wat in het vat.

Wat inmiddels het vat ontsprongen is, is ‘Uitzicht van hoge plaatsen voor de kampioen der weduwe-zusters’. Prachtige titel. Alweer!!! Waarin onze von Luhfthoven (wat is dat Luhfthoven toch lastig te tikken, wat doe je me toch aan, Jaap. Gelukkig bestaat er zoiets als cut and paste. Maar er blijft wel zoiets als een eerste keer) zijn zinnen heeft gezet op een woning genaamd ‘De Gulden Pillarium’ wat in de hoofdstad Grand Fanare van Hellesion IV gevestigd is en uitzicht heeft op het Koninklijk Paleis. Het is de meest begeerlijke woning, van de twaalf, in het bezit van Apanthe Lanté en haar zusters. Hellesion VI had een grote aantrekkingskracht op hem en Sergio keerde er graag en vaak terug om zich te koesteren in hetzelfde zonlicht als de keizerlijke familie. Om de gewenste woning te kunnen verwerven willen de dames Lanté dat Sergio hun kampioen wordt bij de jaarlijkse wedkamp op Skillemhanner om de schaal lystram kristallen, wat de hoofdprijs is, te bemachtigen.

Het is het begin van een typisch (en toch ook weer atypisch) Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven verhaal. Genieten van de eerste hoogdravende letter tot de laatste. Ik weet niet hoe het met jullie is, maar je kan er mij voor uit de dood terugroepen.

Jos Lexmond

Speculatief Magazine 1.1
Goran Lowie, Diksmuide, België (Mei 2021)
243 pagina’s; prijs € 10,00
Samenstelling: Goran Lowie
Vertaling: Goran Lowie
Omslag: Daniele Gay
Verkrijgbaar via: Amazon.de

Dit is het! Dit ‘Speculatief Magazine’ is precies waar ik al jaren, wel… zeg maar gerust decennia, op zit te wachten. Sinds de hausse van buitenlands vertaalde fantastiek opdroogde in de jaren negentig, waren we veroordeeld tot Nederlandstalige Fantastiek, waar overigens helemaal niets mee mis is. Sterker nog… de Nederlandstalige fantastiek heeft juist, misschien juist wel door het ontbreken van vertaalde speculatieve fictie, een gigantische ontwikkeling doorgemaakt. Daar wil ik dus helemaal geen afbreuk aan doen. Maar diegenen onder ons die geen, vooral Engelstalige, verhalen lezen, omdat het Engels in verhalen toch wel iets anders is dan spreektaal of communicatietaal (mailverkeer), waren dus vooral aangewezen op vertaalde verhalen. Fantastieke boeken vind je nog wel eens, soms (goed) vermomd als Thrillers, maar goed… die waren er nog wel en ook nog te vinden als je er een beetje moeite voor deed. En met de komst van Iceberg Books, kwamen daar de vertaalde boeken ook weer uit de verf. Maar verhalen… louw loene. Dus… er kwam bijna niets meer en daardoor bleven we verstoken van trends en prachtige verhalen die Hugo’s, Nebula’s en wat dies meer zij, wonnen. Jammer. Ik heb wel meer dan eens kwijlend naar een prachtige nieuwe anthologie zitten kijken met allemaal nieuwe namen erin die prijzen wonnen en waar ik nooit kennis mee ging maken. Daar ben ik dus maar snel mee opgehouden.

Maar toen… out of the blue en als een donderslag bij heldere hemel, verscheen de mededeling dat ‘Speculatief Magazine’ een feit was. Ik was flabbergasted. Het was goed geheimgehouden, want zelfs bij geruchte had ik er niets over vernomen. Alleen… het zou alleen online verschijnen. Daar schrok ik dan weer van. Snel contact gezocht met Goran en hem ervan overtuigd (en ik was gelukkig niet alleen) dat het ook papier zou moeten verschijnen en hem de mogelijkheid van Amazon.de (alhoewel het bij Amazon.nl ook € 10,00 kost) gewezen. Binnen een paar dagen was het geregeld en kon ik Speculatief Magazine 1.1 al bestellen. Geweldig!!!

Ergens las ik dat de verhalen in dit Magazine niet eerder in het Nederlands verschenen. Maar dat is niet helemaal waar. ‘De stilte’ van George Guthridge was eerder (weliswaar onder het pseudoniem: George Florance-Guthridge) in: ‘De beste SF van het jaar 11’ in 1985 bij Het Spectrum als Prisma 2410 verschenen. En ‘De Ster’ van H.G. Wells verscheen ook al eerder onder die titel in de H.G. Wells bundel ‘Van ruimte en tijd…’ in 1906 bij G. Schreuders en nogmaals in ‘Het ei van kristal’ in 1980, door Bruna uitgegeven. Ook stond het in het tijdschrift ‘Het Beste’ nummer 17 in 1959. Onder de titel ‘De ster der vernietiging’ kwam het ook nog eens in het tijdschrift van Kees van Toorn: ‘Orbit 4’ in 1978. Maar als Goran dat allemaal gemist heeft… dan snap ik dat best wel. Alles verscheen jaren voordat hij geboren was (in 1999) én hij had niet de beschikking over FANDATA. Wij wel, dus het is niet helemaal eerlijk.

Laten we even de inhoud langsgaan met een enkele woord(en) of opmerking mijnerzijds.

Kritzer, N. – Kattenfoto’s asjeblieft (SF)
Prachtig verhaal over een bewust geworden AI. Ze (het?) probeert te leven volgens Asimov’s wetten van de robotica. Ze doet dat door mensen die niet zo’n fijn leven hebben te helpen. De manieren waarop zijn meer dan logisch, maar je moet er maar opkomen. Haar beloning zijn kattenfoto’s, heel veel kattenfoto’s.

Wiswell, J. – Het Nucleaire Ei Instoppen (SF)
Vreemd en kort verhaal, maar wel fascinerend. De wereld houdt zijn adem in. Wat zal er uit het ei komen.

Buckell, T.S. – Het Galactisch Toeristisch-Industrieel (SF)
Zeer vermakelijk verhaal over een taxichauffeur en een alien, die uit zijn taxi springt. Wat als zijn ‘vrienden’ verhaal komen halen? In het verleden heb ik eerder een verhaal van gelijke strekking gelezen. Weet niet meer wat of wanneer. Maakt ook niet uit. Heel erg leuk!!! De naam van de schrijver heb ik eerder gezien, maar van hem was niets eerder in vertaling verschenen.

Ness, M. – Het reigermeisje (FA)
Niet te verwarren met Mara van Ness. Dit is Mari Ness. Sprookjesachtig verhaal over een geliefde die komt en gaat.

Guthridge, George – Stilte (SF)
Dus eerder gelezen, maar geen straf om het nogmaals te doen. Je kunt je natuurlijk afvragen hoeveel er sinds 1985, toen ik het voor het eerst las, is blijven hangen. Niets dus. Maar het is een fascinerend verhaal over menselijke dierentuinen waar laatste overblijfselen van stammen gehouden worden.

Greenblatt, A.T. – De Halte na het Laatste Station (SF)
Meer dan interessant verhaal over die voornamelijk op zoek is… naar wat? De tijd verglijdt, net als de metro, heen en weer.

Vaughn, C. – De Zeereis van Brenya (FA)
Van Vaughn verscheen al eerder wat in vertaling, maar niet dit verhaal. Een reis naar de Goden en terug. De Goden in het Westen.

Brennan, M. – Drijfhout (SF)
Drijfhout! Een prachtige creatie van een samengestelde wereld uit overblijfselen van legio werelden met een smeltkroes van beschavingen. Een worsteling van een volk om te blijven bestaan. Zeer origineel en magnifiek uitgewerkt.

Rose, C.M. – Blues van de Zelfbewuste Wezens (SF)
IJzersterk verhaal en van alle ijzersterke verhalen in dit o, zo gewenste nieuwe tijdschrift is dit de ijzersterkste. Een robotverhaal zonder weerga. Meer van dit, please!!!

Helaas moet ik de gedichten overslaan. Ik heb al eerder gememoreerd (in uitgaven van Fantastische Vertellingen) dat ik er geen verstand van heb en beoordeling dezes graag aan anderen overlaat. Eerlijk gezegd mag de ruimte van mij ook verder ingevuld worden met verhalen, maar ik begrijp dat anderen er wel van kunnen genieten. Het zij u gegund.

Wells, H.G. – De Ster (SF)
Inderdaad dus eerder gelezen, maar absoluut geen enkel probleem dat nogmaals te doen. Blijft prachtig en nog steeds prima te lezen voor een verhaal uit 1898!

Smith, C. – Het Spel van Rat en Draak (SF)
Uiteraard wel andere verhalen van Cordwainer Smith in vertaling gelezen, maar deze niet. Het verhaal is schitterend, vernieuwend én origineel. En dat voor een verhaal uit 1955. Wow!!!

Tussen de verhalen door verhelderende weetjes, overzichten en inzichten van Goran zelf. Interessant leesvoer!

Al met al een schitterende bundel met schitterende verhalen en een dikke aanrader. Er mankeren slechts twee dingen aan Speculatief Magazine. Het eerste is de vermelding van de originele buitenlandse titel, maar daarvan heeft Goran toegezegd dat hij die voortaan zal gaan vermelden (al is die gemakkelijk genoeg, met een klein beetje moeite, terug te vinden) en twee… dat het een viermaandelijks tijdschrift is. Driemaandelijks zou veel beter zijn natuurlijk.

Uiteraard ga ik heel erg hopen dat Goran een mooie en lange toekomst tegemoet gaat met Speculatief Magazine en dat hij maar veel mooie én nieuwe verhalen kan opduikelen. Hij heeft in ieder geval genoeg te putten uit een maagdelijke voorraad die dertig jaar lang opgebouwd en onaangeroerd is gebleven. Het is wel een ‘Hell of a Job’ om alleen te doen, maar als het goed gaat… dan gaat het goed. En dit eerste nummer… ging meer dan goed!!!

Jos Lexmond

Max Moragie – Hoe ons de grond ontnomen wordt (SF)
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (2021)
Rare Boekjes-reeks 60
66 pagina’s; prijs € 4,95
Omslag: Ingrid Heit
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/

De Rare Boekjes-reeks brengt ons steeds weer nieuwe pareltjes en dit is er een van. Prachtig boekje dat ons de rafelranden van ons bestaan laat zien.

In 1984 verscheen een boek getiteld: ‘Niet met een klap maar zacht jankend’ bij uitgeverij Kwadraat in Utrecht. Deze titel had heel erg goed als de ondertitel van ‘Hoe ons de grond ontnomen wordt’ kunnen fungeren. Het was een bundel vol fragmenten en verhalen waarin de wereld zachtjes ten onder ging en niet met geweld zoals een atoomoorlog. Er stonden verhalen in zoals: ‘De machine valt stil’ van E.M. Forster, ‘Het grote gebeuren’ van Belcampo en een fragment van ‘Wij’ van Zamjatin. Het was dus een dystopische anthologie voordat de term zelfs maar verzonnen was. Maar… er stond ook een fragment in van ‘De laatste oever’ van Nevil Shute, waarvan je nou niet kunt zeggen dat het zacht jankend was. Een kniesoor die daar op let natuurlijk.

‘Hoe ons de grond ontnomen wordt’ is dus ook een dystopie. Het gaat allemaal niet met zoveel woorden, maar je voelt dat de klad er goed in zit. Er is van alles en nog wat de laatste, het einde en niet meer aan te komen. Je voelt het verval tussen de woorden omhoog kruipen. De neergang is altijd, sluimerend of niet, op de achtergrond aanwezig en maakt steeds meer opgang.

Prachtig verhaal dat je achterlaat met een unheimisch gevoel. Het is een regelrechte aanklacht tegen onze manier van leven en doen, van onze massa consumptie en er, zonder op de gevolgen te letten er maar op los te leven. Lang leve de lol en die na ons komen zien maar wat er ermee doen. We zullen er iets mee moeten doen, want anders hebben onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen geen planeet meer over. Als je ogen hebt, zie je het nu al aankomen. Hopelijk valt het kwartje, door het lezen van dit soort, en soortgelijke, verhalen eens. Misschien is ook een heruitgave van ‘Niet met een klap maar zacht jankend’, het overwegen waard. Aanschaffen, lezen én er iets mee doen!!!

Jos Lexmond

Spiegel – Guido Eekhaut (HO)
Uitgeverij Hamley Books, Sint-Amands (2022)
338 pagina’s; prijs 22,00
Omslag: Sly Fox Cover Design

Dit is gemakkelijk! Ik begin gewoon net als toen ik ‘Het huwelijk van tijd en ijs’ recenseerde. Maar wees gerust… even verder wordt het dan toch weer een gewone, op ‘Spiegel’ toegespitste, recensie.

Toen ‘Spiegel’ net verschenen was, vroeg ik me toch serieus af of ‘Spiegel’ fantastieke elementen had. Dus toch eerst maar even contact met Guido gezocht met de vraag of er wel fantastisch elementen in voorkwamen. Er stond tenslotte luid en duidelijk: psychologische thriller op de omslag en bij het NCSF willen ze toch wel graag recensies van verhalen met, meer of minder, fantastische elementen en daar houd ik mij toch wel aan. (Nou ja… voor de niet fantastische verhalen van Jack Vance die bij Spatterlight verschijnen, maak ik wel een uitzondering). Nu staat er natuurlijk zowat op elk boek triller, dus dat wil niet zo heel erg veel meer zeggen, maar toch. Per omgaande kwam een bevestiging van Guido dat dat inderdaad het geval was, dus stond niet meer in de weg een recensie-exemplaar aan te vragen. Dat prompt gehonoreerd werd en waar ik heel erg blij mee was.

Een oplettende lezer zal gemerkt hebben dat ik toch stiekem wat woorden en zinnen aangepast heb, want anders zou het wel een beetje raar overgekomen zijn. Maar de strekking was hetzelfde.

Guido Eekhaut is een Multi talent, alsmede Multi producent, die ons al vele jaren vermaakt met zijn verhalen. Hij buigt zicht met gemak naar alle sub genres van de fantastiek en zelfs ver daarbuiten. Hij voelt zich meer dan vrij te bewegen tussen Young Adult, Sciencefiction, Alternatieve historie, Horror, alsook mainstream detectives en heeft daarnaast ook nog een alter ego Nellie Mandel. Hij gaat dus waar hij wil en weet zich in alle gedaanten prima te manifesteren. Iets wat, ook al heel wat jaren, hogelijk door mij zelve gewaardeerd wordt.

‘Spiegel’ is het eerste deel in een nieuwe reeks, althans dat is wat ik las ergens in het verleden op Facebook. Nu kan ik dat nergens meer vinden, maar ik neem aan dat het gewoon doorgaat. Dat zal een reeks worden waar de voormalige politieman in New Orleans (en nu private detective) de hoofdrol in zal spelen. Hij krijgt soms de meest vreemde opdrachten toegeschoven. Met dit eerste deel in de nieuw te vormen reeks, ben ik alweer meer dan tevreden en kijk alvast uit naar het tweede deel. Nog geen melding van gemaakt, maar zal er zeker van komen.

‘Spiegel’ is dus een detective, maar wel een met een fantastiek tintje. Niet zomaar een tintje, maar je kunt gerust tint zeggen. In een gewoon alledaags aandoend New Orleans spelen namelijk de Strigoi een spelletje mee. Strigoi… als je er nog nooit van gehoord hebt hier een vertaling van een stukje uit de Engelstalige Wiki. Dan weet je meteen waar je mee te maken hebt: “Strigoi in de Roemeense mythologie zijn verontruste geesten waarvan wordt gezegd dat ze uit het graf zijn opgestaan. Aan hen wordt de mogelijkheid toegeschreven om in een dier te veranderen, onzichtbaar te worden en vitaliteit te verkrijgen uit het bloed van hun slachtoffers. Bram Stoker’s Dracula is de moderne interpretatie van de Strigoi geworden door hun historische banden met het vampirisme”. Daar heb je het. Nou houden de Strigoi zich in dit verhaal… Nee, ik zeg het toch maar niet. Gewoon zelf lezen. Je komt het vanzelf tegen. Veel leuker!!!

Hoe Guido Eekhaut zich in dat New Orleans voortbeweegt, zou je zeggen dat hij er zijn hele leven gewoond heeft. De stad leeft, is multicultureel en bruist en heeft met de Strigoi een nog meer mysterieuze uitstraling gekregen dan het van zichzelf alleen al had. Het verhaal is geweldig en heeft een meer dan verrassend einde, waar ik al helemaal niet op rekende. Al met al een prima start van alweer een nieuwe reeks. Zin in meer!!!

Jos Lexmond

De Feind invasie – Frank van Dongen (SF)

De Ontdekking van de Mens-serie, deel 3 (en slot (of toch niet?))

Iceberg Books, Amsterdam (2021)

331 pagina’s, € 21,99

Omslag: Michael van Zijl/Slobodan Cedic

Zucht… alweer een einde van een geweldig verhaal bereikt. Jammer dat het voorbij is. Het verhaal was van een dergelijke constante kwaliteit dat je wel merkt dat het meteen de bedoeling was om als een trilogie geschreven te zijn. Niet als een losstaand verhaal dat succesvol was en er de dwang ontstond er maar een trilogie van het te maken omdat de markt er om riep, maar eigenlijk was er geen vervolg. Dat dus niet bij deze ‘Ontdekking van de Mens’ serie. Wat ook van een constante, én hoge, kwaliteit is, zijn de omslagen dezes. Prachtige sfeervolle, maar ietwat sombere (vind je het gek), illustraties van Slobodan Cedic. Ik had nog nooit van de man gehoord, maar na wat speurwerk blijkt hij uit Belgrado, Servië te komen… en dat was het dan zo’n beetje. Niet veel meer informatie is er over de man te vinden dan dat. Wel meer omslagen van zijn hand. Je kunt ze bijvoorbeeld vinden op: https://reedsy.com/slobodan-cedic. Er mag ook wel eens wat meer gezegd worden over de omslagen, denk ik.

Het verhaal. An sich ga ik er niet al te veel over zeggen. Dat moet je zelf maar lezen. Met de nadruk op: MOET. Op een enkeling na, heb ik geen of weinig commentaar van mensen gehoord over dit oorspronkelijke Nederlands werk, dus durf ik best te zeggen dat deze trilogie een van de betere boeken is die ons is geboden de laatste jaren.

Maar goed… het verhaal gaat door waar het in ‘De machineplaag’, het tweede deel, mee ophield. Jack Newman, degene die het a-sterfelijkheidsprogramma mee ontwikkelde zit nog steeds in de gevangenis. Dat programma, alleen maar bestemd voor de elite die het kan betalen, heeft ervoor gezorgd dat de wereld geteisterd wordt door revoluties en wereldoorlogen. Bovendien arriveert de gevreesde Feind waardoor de mensheid aan haar eind dreigt te komen. Jack is nog steeds op zoek naar zijn tweelingbroer Redmond en stuit al doende op de ware intenties achter het duizend eilanden experiment.

Ik moet zeggen dat ik alle delen welhaast ademloos heb gelezen. Een ding vond ik echter wat minder… de gigantische, pagina’s durende, infodump tegen het einde van het verhaal. Onvermijdelijk denk ik, maar toch… redelijk irritant. Het remt het verhaal op een nietsontziende wijze. Of het te vermijden was geweest? Ik weet het niet. Het is wel cruciale informatie en of die door het verhaal heen te vertellen was geweest… nogmaals, ik weet het niet. Vooruit… we zullen het maar met de mantel der liefde bedekken.

Voorwaar… het verhaal eindigde zoals ik niet verwacht had, maar willen we dat niet allemaal! Een verhaal dat eindigt zoals je verwacht, gaat naar mijn idee uit als een nachtkaars. Je wilt verrast worden. Verrassing is goed en dat is naar mijn idee goed gelukt. Dit einde is meer dan prima én meer dan ik wilde. Het opent misschien nog perspectieven voor de toekomst. En terwijl ik dit epistel aan het schrijven (uitwerken) was, kwam er al een mededeling van Frank zelf (helaas wel als uitgebreid antwoord op een commentaar dat hij gekregen had op ‘De Ontdekking van de Mens’), dat hij bezig was met een vierde deel. Het is bij mij van harte welkom! Ik ben alvast zeer benieuwd en zal het met liefde en plezier verslinden. Maar… tot nu toe en vooralsnog is deze trilogie Nederlandse, authentieke en originele SF van de bovenste plank. Meer… heel veel meer, hiervan graag!!!

Jos Lexmond

*Poe in de polder
EdgeZero Publicaties (2021) € 12,95
Omslag: Mike Jansen/Tais Teng
Vertaling (waar nodig): Mike Jansen
Illustraties: Tais Teng
Verkrijgbaar via Amazon.de

Bij een derde boek met ‘in de polder’ in de titel, mag je aannemen dat je met een reeks te doen hebt en dan wel een waarvan je graag zou hebben dat die voortgezet wordt met allerlei andere schrijvers als onderwerp. Zomaar wat nadenkend over wat ik zelf graag zou zien, kwam ik vrijwel meteen uit op Eric Frank Russell. Een briljante schrijver van korte, verrassende en originele humorvolle SF. Lijkt me schitterend om eens te zien wat onze Nederlandstalige vrienden daar allemaal van zouden kunnen maken. Of Harry Harrison? ‘Doodstrijd in Emmeloord’, zou een prima titel van een verhaal zijn.

Maar goed. Weg met die wishful thinking dagdromen. We zijn nu bezig over ‘Poe in de polder’, zoals eerder gememoreerd, de derde alweer. Na ‘Nachtmerrie in de Polder’ en Lovecraft in de polder’, weer een in de horrorsfeer. Het is alweer heel er lang geleden dat ik verhalen van Edgar Allan Poe gelezen heb. Ik denk dat ik er de laatste dertig jaar geen meer onder ogen heb gehad en dus is mijn kennis van de verhalen van Poe momenteel welhaast onbestaand, vrees ik te moeten zeggen. Dus… was het een hele tour om de verhalen in deze anthologie, in zijn verhalenuniversum te kunnen plaatsen. Uiteraard waren er ook een boel bij die zich helemaal niet in een Poe universum afspeelden, maar in de geest van de meester geschreven waren. Laten we ze maar eens overlopen en daarbij zal ik telkens een ter zake doende opmerking of iets dergelijks proberen te plaatsen.

Roderick Leeuwenhart – De verdwenen tijd (FA)
Hoe verglijdt de tijd voor jou of voor mij? Wat is de winst?
Johan Klein Haneveld – Alleen met elkaar
Persoonlijk vind ik dit een van Johan’s minder sterke verhalen, maar het is in de geest van Poe én naar mijn bescheiden mening is het ook geen fantastiek. Waarschijnlijk gebaseerd op ‘Het masker en de rode dood’ (of toch niet?)
Kelly van der Laan – Geen weerstand (SP)
Fascinerend spookverhaal over een spook dat steeds sterker gaat spoken. Uiteindelijk…
Dick van der Bij – Achter in de tuin 15.07 (SF)
Wormen en wormgaten? Losjes gebaseerd op het gedicht ‘The Conqueror Worm’? Van angst en verdriet naar is een kleine stap hier.
Tais Teng – De zwarte spiegel van Claude Lorrain (FA)
Juichend groen… hoe mooi kan schrijven zijn! Hoe mooi kan alles zijn zonder de zuigende spiegel. Met een flintertje William Hope Hodgson.
Laura Scheepers – De verdwenen vrouw (SP)
Detective uit de negentiende eeuw. Oplettendheid kiest de dader, slachtoffers helpen een beetje mee. Dokter Watson like.
Maarten Luikhoven – Zoals het een dame betaamt
Verhaal over een wat kneuterige bankoverval met een noodlottige afloop. Geen fantastiek
Django Mathijsen – Je moet er iets voor over hebben
Prachtig verhaal over hitsige jongelui. Een broodje avonturiersham is het en seks… dat ook. Helaas geen fantastiek!
James Ward Kirk – Beroofd
Fascinerend verhaal. Maar geen idee wat het met Poe te maken heeft. Behalve de boekcollectie dan. Geen fantastiek!
Jan J.B. Kuipers – De vis (HO)
Gotische horror uit de polder. Prachtig klein gehouden verhaal. Mooi verteld. Wat voor verhaal van Poe hieraan ten grondslag ligt… geen idee, maar ook niet belangrijk. Het is prachtig in zijn eenvoud en horror.
Frank Roger – Rinus en de spinnen (FA)
Voort wat, hoort wat. Hiermee zou je dit verhaal kunnen beschrijven, ofwel… spiderman tot the rescue!!!
Bart de Wolf & Marc Huyge – De vogelschrik van Stroot
Gedicht waar ik (zoals altijd en nog steeds) geen verstand van heb. Laat het dus aan anderen over om hierover een mening te hebben
Haen, Anaïd – Poes haat (HO)
Weinig gotisch te noemen, maar horror… des te meer
Rich Orth – Geest in deze machine/Stad aan zee/Sardonisch/Droom weg!/Geest van Poe!
Gedichten waar ik (zoals altijd en nog steeds) geen verstand van heb. Laat het dus aan anderen over om hierover een mening te hebben, plus een interview met de Poe kenner
Wouter van Gorp – Zeven kleuren zonder
Een moordenaar, een politieman en een chaos. Wouter vergast ons op een verhaal vol symbolieke Poe. Wie gaat er dood en wie niet. Geen fantastiek
Michael Blommaert – De vervanger (HO)
Wat spookachtig lijkt verwordt tot pure en koude angstwekkende horror. Mooi!!! Moraal… neem nooit iemand mee. Nooit!!!
Jaap Boekestein – Tantalos’ vloek van vlees en bloed (HO)
Een bloedschuld is een bloedschuld en blijft om ingelost te worden. Maar hoe doe je dat? Fascinerend en droevig verhaal van schuld en boete.
Joost Uitdehaag – Dor hout
Prachtig mooi verhaal over een verloren vriendschap. Hij zette een stap te ver. Geen fantastiek!
Abram Hertroys – Wisselkind
An sich geen fantastiek, maar pure horror is het wel. Wisselkind in een geheel nieuwe betekenis. Origineel… dat ook!!!
Debby Willems – Glazen tellen (HO)
Eén erfenis van niks, maar… niet niks. Je weet meteen wat je voorland is. Glaasje dan maar doen?
Edward van Egmond – Het onhoudbaar verlangen (HO)
Kris krast. Indonesische horror. De klusjesman wordt duur betaald! De stille kracht.
Eowen Valk – Slechte handen (HO)
Wat er gebeurt als je je handen niet meer in de hand hebt. Wat het ook is… handig is het niet.
Jean-Paul Coffin – Penseelstreken für Elise (HO)
Normaal gesproken zou je zeggen: Gevangen op het doek, nu lijkt gevangen door het doek een betere omschrijving, of toch niet. Prima gotisch verhaal gevolgd door een interview met de auteur.
Rickard Berghorn – Een goed leven
Zeer vermakelijk verhaal over kleineren, egoïsme en vertrouwen. Helaas geen fantastiek!
Mike Jansen – De Erfgenaam (HO)
Op sommige erfenissen zit je niet te wachten. Daar word je alleen maar slechter van. Prachtige gotische horror!!!

Al met al weer een prachtige afwisselende anthologie, welke eigenlijk geen dieptepunten kent. De kwaliteit was weer hoog. Jammer dat het percentage verhalen dat geen fantastiek was, vrij hoog is, maar het reflecteert Edgar Allan Poe zelf wel. Het zal het percentage niet fantastieke verhalen dat hij zelf schreef wel benaderen denk ik. Hoe dan ook… zelfs met de niet fantastieke verhalen heb ik me zeer wel vermaakt. Welaan… en dan is het maar weer afwachten of er nog een ‘In de polder’ deel in de reeks gaat verschijnen én natuurlijk wie de leidende schrijver zal zijn. Ik heb er in ieder geval nog niets over horen fluisteren. Ik ben meer dan benieuwd!!!

Jos Lexmond

Al deze werelden – Dennis E. Taylor (SF)
Bobiversum 3 (en (voorlopig) slot)
Iceberg Books, Amsterdam (2021)
Oorspr.: All These Worlds (Worldbuilders Press, New York (2017))
277 pagina’s, € 17,99
Vertaling: Sander Brik & Marike Groot
Omslag: Michael van Zijl/Das Illustrat

Het derde deel en daarbij de conclusie van de Bobiversum reeks. En wat voor een conclusie!!! Er zijn inmiddels wel zo´n vijfhonderd Bobs en dan praten we al over de achtste generatie Bobs. De dreiging die van de Anderen uit gaat wordt steeds groter en ze zijn niet op weg naar de aarde om een kopje thee of koffie bij ons te komen nuttigen. Is dan een vloot van vijfhonderd Bobs, die soms meer met zichzelf bezig zijn dan met een aanstaande invasie, met de bijbehorende onbewuste schepen, wel voldoen om de dreiging te kunnen keren? Je kunt het hier, in dit afsluitende deel, allemaal lezen en genieten. Dat laatste zal geen probleem zijn. Dat was het voor mij ook helemaal niet!

Voor de rest is het verhaal naar het einde van de trilogie toe een logische voortzetting van de vorige twee delen en niets anders dan genieten. Voor een (nog niet zo’n) oude SF rot als ik, die middenin de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw gestaan heeft (dit klinkt nu pas wel heel erg oud) voelt het af en toe als een warm bad. Zojuist (natuurlijk al wat langer geleden dan dat ik dit noteerde op mijn velletje aantekeningen die ik altijd maakt tijdens het lezen van recensieboeken) kwam Ray Bradbury met ‘Aan het prikken van mijn duimen’ nog eens voorbij. De jongeren onder ons SF-liefhebbers, weten niet eens waar het over gaat. Ray Bradbury misschien nog wel, maar de titel: Huh? Of ‘2001’? Die zullen ze toch wel kennen. Van Arthur C. Clarke? Toch??? Of alle andere titels uit de hoogtijdagen van de SF in Nederland die voorbijkomen in dit verhaal… heel erg leuk. Je krijgt haast zin ze weer eens op te zoeken en nogmaals van te gaan genieten. Ook de vele verwijzingen naar Star Trek blijven leuk, alhoewel het soms wel eens een beetje té veel is. Soms is minder beter dan meer, maar ik denk dat het, als je lekker en enthousiast bezig bent, ook wel eens lastig is om jezelf een beetje in de hand te houden.

Ik denk wel dat Taylor het niet bij een tweetal muren heeft kunnen houden om alles van alle Bobs op bij te kunnen houden. Alle muren en zelfs de plafonds zijn inmiddels wel in gebruik genomen zijn om alle data op kwijt te kunnen. Stond er in het tweede deel nog een overzicht en een genealogie van alle aanwezige Bobs… een bijgewerkte versie schittert hier door afwezigheid. Ik denk dat het gewoon niet meer te doen was. Voor de schrijver (en lezer) dezes wat het soms al niet meer om te doen en het duizelde me af en toe wel eens. Af en toe dacht ik wel eens … waar komt deze Bob nou weer vandaan? Maar goed… het heelal is groot en de Bobs zijn legio. Het was een prachtige trilogie en vervolgen zijn welkom. Meer dan welkom, mag ik dan wel zeggen.

En… wat schetst onze verbazing! Er is inmiddels al, in 2020 verschenen, een vierde Bobiversum deel: ‘Heaven’s River’. Ik had er in de recensie van het eerste deel ook al aan gerefereerd. Bender, een Bob die me ontschoten was ergens in de trilogie, had koers gezet naar de sterren en nimmer was er nog iets van hem vernomen. Bob en zijn soortgenoten trekken de verre ruimte in om te onderzoeken wat er van Bender geworden is. Kijk… dat lijkt me alweer een prima verhaal. Van mij mag Iceberg Books het gewoon op de agenda zetten!!!

Jos Lexmond